Είναι το πρώτο θέμα συζήτησης στα φόρουμ των δασολόγων. Συγκεκριμένες επιτροπές εξέτασης αντιρρήσεων κατά των δασικών χαρτών –γνωστές με το αρκτικόλεξο ΕΠΕΑ– έχουν πλέον αποκτήσει τη φήμη ότι δικαιώνουν σωρηδόν τους ιδιώτες έναντι του Δημοσίου, ακόμη και σε «εμβληματικές» σε τοπικό επίπεδο περιπτώσεις καταπατήσεων. Το γεγονός αυτό προκαλεί δυσφορία στους δασάρχες, που βλέπουν αγώνες –συχνά δεκαετιών– να σβήνονται με μια απόφαση κατά πλειοψηφία και οι ίδιοι να καλούνται να διαγράψουν πρόστιμα αυθαιρέτων και άλλες κυρώσεις, να αποσύρουν αποφάσεις διοικητικής αποβολής και κηρύξεις αναδασωτέων εκτάσεων. Οι περιπτώσεις αυτές έχουν φθάσει και στο υπουργείο Περιβάλλοντος, το οποίο υποστηρίζει ότι υπάρχουν «δικλίδες ασφαλείας», καλώντας τις υπηρεσίες να τις χρησιμοποιήσουν.
Μια πολύ χαρακτηριστική περίπτωση είναι η Χαλκιδική – περιοχή με πλούσιο δασικό περιβάλλον και περισσότερες από 10.400 αντιρρήσεις κατά του δασικού χάρτη. Σε μια πρόσφατη συνάντηση που έγινε στη Βόρεια Ελλάδα, με εκπροσώπους από τις δασικές υπηρεσίες και το υπουργείο Περιβάλλοντος, ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δασών Χαλκιδικής Παύλος Μπεκιάρογλου έθεσε επί τάπητος τα ζητήματα.
«Σταδιακά άρχισα να βλέπω να βγαίνουν αποφάσεις αποχαρακτηρισμού, στις οποίες ο δασολόγος να μειοψηφεί. Κάποιες από αυτές είναι γνωστές, παλιές υποθέσεις με μεγαλοκαταπατητές».
Παύλος Μπεκιάρογλου Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δασών Χαλκιδικής
«Τα προβλήματα ξεκίνησαν από το 2017, όταν άλλαξε η στελέχωση των ΕΠΕΑ. Μέχρι τότε ήταν δύο δασολόγοι και ένας μηχανικός. Και έγινε ένας δασολόγος μαζί με δύο άτομα που δεν έχουν σχέση με το αντικείμενο, έναν δικηγόρο και έναν μηχανικό, οι οποίοι μάλιστα είναι ιδιώτες, όχι δημόσιοι υπάλληλοι», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Μπεκιάρογλου.
Στη Διεύθυνση Δασών Χαλκιδικής υπάγονται τρία δασαρχεία, σε Αρναία, Κασσάνδρα και Πολύγυρο. «Σταδιακά άρχισα να βλέπω σε πολλές ΕΠΕΑ –συνολικά στην περιοχή έχουν συσταθεί εννέα– να βγαίνουν αποφάσεις αποχαρακτηρισμού, στις οποίες ο δασολόγος να μειοψηφεί. Κάποιες από αυτές είναι γνωστές, παλιές υποθέσεις με μεγαλοκαταπατητές, τους οποίους οι δασικές υπηρεσίες κυνηγούσαν για χρόνια με αποφάσεις διοικητικής αποβολής, πρόστιμα για αυθαίρετα, κηρύξεις αναδάσωσης. Αποφάσεις τις οποίες εγώ ως προϊστάμενος της Δασικής Υπηρεσίας στη Χαλκιδική είμαι υποχρεωμένος να ανακαλέσω λόγω των αποφάσεων των ΕΠΕΑ. Ολο αυτό προκαλεί και σε εμένα και σε άλλους συναδέλφους μεγάλη δυσφορία, γιατί βλέπουμε να χάνονται μάχες που είχαν δοθεί για χρόνια».
Οπως εξηγεί ο κ. Μπεκιάρογλου, στο σύνολο των υποθέσεων που έρχονται στο γραφείο του προς ανάκληση κυρώσεων, οι αποφάσεις έχουν ληφθεί κατά πλειοψηφία, με τον δασολόγο να μειοψηφεί. «Μέχρι τώρα, 43 υποθέσεις», αναφέρει.
Οι αποφάσεις
Οταν μια επιτροπή εξέτασης αντιρρήσεων αποφασίσει υπέρ του αποχαρακτηρισμού μιας έκτασης, η υπόθεση έχει τελειώσει οριστικά; «Σύμφωνα με τις αλλαγές που έγιναν στη νομοθεσία τα προηγούμενα χρόνια με σκοπό την επίσπευση της ολοκλήρωσης των δασικών χαρτών, οι αποφάσεις που εκδίδουν οι ΕΠΕΑ δεν ελέγχονται μέχρι να κυρωθεί ο δασικός χάρτης. Αφού ο χάρτης κυρωθεί, τότε δίνεται η δυνατότητα για δύο μήνες ώστε να μπορέσει κάποιος πολίτης ή εμείς ως υπηρεσία να υποβάλουμε αντίρρηση απέναντι σε συγκεκριμένες αποφάσεις. Για την υπηρεσία υπάρχει διαφορετική διαδικασία: Απευθυνόμαστε στην αρμόδια διεύθυνση του ΥΠΕΝ, που με τη σειρά της υποβάλλει το αίτημα στον υπουργό, για να στείλει την υπόθεση στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Η διαδικασία αυτή, όπως καταλαβαίνετε, είναι δύσκολη».
«Το θέμα αυτό απασχολεί όλη τη δασική κοινότητα», λέει στην «Κ» ο Διαμαντής Σταγγίδης, προϊστάμενος Δασικών Χαρτών στη Διεύθυνση Δασών Καβάλας. «Ο νομοθέτης ανέθεσε σε έναν δικηγόρο και έναν τοπογράφο να κρίνουν αν μια έκταση είναι δασική ή όχι – προφανώς ο πρώτος κρίνοντας τα νομικά έγγραφα και το έννομο συμφέρον, και ο δεύτερος το τεχνικό μέρος της αντίρρησης, ως προς την έκταση, το εμβαδόν. Δημιουργείται λοιπόν ένα τεράστιο θέμα όταν οι αποφάσεις των ΕΠΕΑ κρίνουν με πλειοψηφία δύο μελών και τον δασολόγο να μειοψηφεί ότι μια έκταση είναι μη δασική. Κάθε μέρα βλέπουμε αυθαίρετες αποφάσεις που άλλοτε κρίνουν τελεσίδικες πράξεις χαρακτηρισμού ενώ δεν έχουν δικαίωμα, άλλοτε ατομικές πράξεις κήρυξης αναδάσωσης που συντάχθηκαν για την προστασία μιας έκτασης. Ακόμη και δασικά παραχωρητήρια “βαφτίζονται” εποικιστικές εκτάσεις. Ολα αυτά με μια αιτιολόγηση δύο σειρών».
Οπως αναφέρει ο κ. Σταγγίδης, οι πιέσεις που όλα αυτά τα χρόνια δέχονται οι Δασικές Υπηρεσίες είναι μεγάλες. «Εδώ στην Καβάλα, για παράδειγμα, μας πιέζουν όλοι: σπουδαίοι επιχειρηματίες, πολιτικοί, Βούλγαροι και Σέρβοι επενδυτές, αγρότες. Ανάλογα θέματα υπάρχουν και σε άλλες περιοχές. Επρεπε να ακούσετε τι ειπώθηκε σε μια κλειστή σύσκεψη που έγινε πριν από δύο μήνες στη Θεσσαλονίκη».
Φυσικά οι αποφάσεις αυτές δεν αφορούν όλη τη χώρα, ούτε μια απόφαση αποχαρακτηρισμού είναι απαραίτητα κατά του δημοσίου συμφέροντος, καθώς υπάρχουν και λάθη στους δασικούς χάρτες. Αρκετοί δημόσιοι λειτουργοί θεωρούν ότι το θέμα, εφόσον υφίσταται, πρέπει να λύνεται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. «Το να κρίνω δημόσια ως διευθυντής Δασών τις αποφάσεις των ΕΠΕΑ, νομίζω ότι δεν μου το επιτρέπει η θέση μου. Αν οποιαδήποτε υπηρεσία διαφωνεί με τις αποφάσεις των ΕΠΕΑ, τότε έχει δικαίωμα προσφυγής στο υπουργείο Περιβάλλοντος», λέει ο Θανάσης Κοντογεώργης, διευθυντής Δασών Λευκάδας. «Οσον αφορά τη σύνθεση των ΕΠΕΑ είναι προφανές ότι δεν εξετάζουν μόνο το αυστηρά τεχνοκρατικό κομμάτι, αν είναι κάτι δασικό ή όχι, αλλά συνεξετάζουν και το ιδιοκτησιακό, το κοινωνικό». Στη Λευκάδα έχουν υποβληθεί περίπου 6.000 αντιρρήσεις κατά του δασικού χάρτη, που εξετάζονται από δύο επιτροπές με ορίζοντα ολοκλήρωσης στα μέσα του 2026».
«Καθοριστική η σύνθεση»
Ο Παναγιώτης Καλλίρης υπηρέτησε συνολικά 42 χρόνια στις Δασικές Υπηρεσίες, εκ των οποίων τα τελευταία 17 ως διευθυντής Δασών Κορινθίας (συνταξιοδοτήθηκε το 2023). «Ο στόχος από την πρώτη στιγμή ήταν να γίνουν αποχαρακτηρισμοί», λέει στην «Κ». «Γι’ αυτό επελέγη αυτή η σύνθεση για τις επιτροπές αντιρρήσεων, η οποία είναι καθοριστική για το αποτέλεσμα. Ενας δικηγόρος που μπορεί να μην έχει ασχοληθεί ποτέ με δασικά και ένας μηχανικός που φυσικά δεν έχει ιδέα για τη δασική νομοθεσία μπορούν να κρίνουν αν μια έκταση είναι δασική, αντίθετα με τον δασολόγο. Φυσικά και υπάρχουν περιπτώσεις λανθασμένων καταγραφών στους δασικούς χάρτες που πρέπει να διορθωθούν. Ομως υπάρχει και τεράστια πίεση από διάφορα συμφέροντα. Εγώ έχω να πω ένα πράγμα: Οπου υπάρχουν χαρισματικοί άνθρωποι στις δασικές υπηρεσίες, λάμπει και το περιβάλλον γύρω τους».
Προσφυγές
«Είναι προφανές ότι προτρέπουμε την υπηρεσία να καταθέσει εισήγηση στο υπουργείο Περιβάλλοντος για πρόταση προσφυγής στο ΣτΕ. Πιστεύω ότι δεν πρόκειται να “παρακαμφθούν” προβληματικές υποθέσεις».
Βαγγέλης Γκουντούφας
Γενικός διευθυντής Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος στο ΥΠΕΝ
Ο γενικός διευθυντής Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος στο ΥΠΕΝ, Βαγγέλης Γκουντούφας, έχει συζητήσει αυτές τις περιπτώσεις με υπαλλήλους των Δασικών Υπηρεσιών από όλη τη χώρα. «Σε εμάς έχουν φθάσει μόνο μεμονωμένες περιπτώσεις. Είναι προφανές ότι προτρέπουμε την υπηρεσία να καταθέσει εισήγηση στο υπουργείο Περιβάλλοντος για πρόταση προσφυγής στο ΣτΕ. Πιστεύω ότι δεν πρόκειται να “παρακαμφθούν” προβληματικές υποθέσεις».
Ο κ. Γκουντούφας δέχεται ότι η αλλαγή στη σύνθεση των επιτροπών αντιρρήσεων ήταν μια πολιτική επιλογή, με μοναδικό στόχο την ολοκλήρωση των δασικών χαρτών. «Οταν είχε ξεκινήσει η κατάρτιση των δασικών χαρτών, οι ΕΠΕΑ απαρτίζονταν από δύο δασολόγους και έναν μηχανικό. Ομως δεν προχωρούσαν ικανοποιητικά λόγω της υποστελέχωσης της Δασικής Υπηρεσίας. Υπήρχαν πολλά παράπονα από τον κόσμο ότι δεν γινόταν δεκτή καμία αντίρρηση, με αποτέλεσμα οι πολίτες να είναι “στα κάγκελα”. Με τον 4685/20 αποφασίστηκε σε πολιτικό επίπεδο να μην είναι δύο οι δασολόγοι, αλλά ένας ώστε να προχωρήσει ταχύτερα η εξέταση των αντιρρήσεων. Πρόσφατα προχωρήσαμε ένα βήμα περαιτέρω: δώσαμε τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε ΕΠΕΑ δασολόγοι από όλη τη χώρα, λ.χ. από περιοχές όπου ολοκληρώθηκε η εξέταση των αντιρρήσεων σε περιοχές όπου υπάρχει πρόβλημα, ώστε να προχωρήσουμε ακόμη ταχύτερα. Εκτιμώ ότι μέσα στο 2026 η εξέταση των αντιρρήσεων θα έχει ολοκληρωθεί στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Υπάρχουν περιοχές όπου η υπόθεση πηγαίνει εξαιρετικά, όπως στην Ηπειρο, στη Μακεδονία, στη Θράκη, στη Στερεά, στη βόρεια Πελοπόννησο. Και άλλες περιοχές όπου η εξέταση των αντιρρήσεων υστερεί, παρότι έχουν συσταθεί επιπλέον επιτροπές, όπως η νότια Πελοπόννησος, η Κρήτη, η Εύβοια, η βορειοανατολική Αττική».
Συνολικά, κατά του περιεχομένου των δασικών χαρτών υποβλήθηκαν 464.000 αντιρρήσεις και μέχρι στιγμής έχουν εξεταστεί οι 192.000 (42%). Μόλις ολοκληρώνεται η εξέταση των αντιρρήσεων σε μια περιοχή, τότε αυτή η περιοχή (ανά δημοτική ενότητα) εντάσσεται στον ήδη κυρωμένο δασικό χάρτη, ο οποίος έχει μόνο τις περιοχές για τις οποίες δεν είχαν υποβληθεί αντιρρήσεις. Ετσι μέχρι στιγμής έχουν κυρωθεί οι δασικοί χάρτες στο 90% της επικράτειας.
Πηγή: kathimerini.gr
