Νέα αναμορφωτικά μέτρα για ανηλίκους που συνδέονται με τον πολιτισμό και τον αθλητισμό, επιμόρφωση εκπαιδευτικών και ψυχολόγων, καθώς και πιλοτικά προγράμματα για την υποστήριξη της ψυχικής υγείας των εφήβων είναι κάποια από τα πρώτα βήματα της εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής για την Πρόληψη της Βίας και την Αντιμετώπιση της Παραβατικότητας Ανηλίκων.
Η Εθνική Στρατηγική παρουσιάστηκε στις 5 Μαΐου και αποτελείται από έναν μακρύ κατάλογο μέτρων και δράσεων για το διάστημα 2025-2030 που έχει στόχο να μειωθούν η βία και η παραβατικότητα ανηλίκων, που κινούνται ανοδικά τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, με την εκδήλωση ολοένα και πιο βίαιων επεισοδίων μεταξύ παιδιών και εφήβων.
Σύμφωνα με την πρόεδρο της επιτροπής που συνέταξε τη Στρατηγική και καθηγήτρια Εγκληματολογίας, Βασιλική Αρτινοπούλου (φωτό ΑΠΕ-ΜΠΕ), το πρόγραμμα έχει αρχίσει σταδιακά να υλοποιείται. Χαρακτηριστικά αναφέρθηκε στις δράσεις που ολοκληρώνονται πριν από τη λήξη του 2025.
Οπως σημείωσε, υλοποιείται ήδη από αρμόδια υπουργεία και πανεπιστήμια η ευρεία επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, στελεχών Εκπαίδευσης, ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών για την πρόληψη και την αποτελεσματική διαχείριση περιστατικών βίας εντός του σχολικού περιβάλλοντος. Επίσης, έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της πρόσληψης ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών για το τρέχον σχολικό έτος και καθορίστηκαν οι ομάδες σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής Εκπαίδευσης στις οποίες τοποθετούνται. Στον πυλώνα της αντιμετώπισης της παραβατικότητας ανηλίκων, εισήχθησαν νέα αναμορφωτικά μέτρα εντός του 2025, όπως η παρακολούθηση Πολιτιστικών Δράσεων από ανήλικους παραβάτες ηλικίας 12 ετών και άνω.
«Η βία των εφήβων δεν είναι πεπρωμένο»
Οι δράσεις αυτές υλοποιούνται σε μουσεία, μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους, ενώ υπάρχει και συνεργασία με φορείς αθλητισμού, όπως αθλητικοί σύλλογοι. Σύμφωνα με την κ. Αρτινοπούλου, το μέτρο έχει στόχο μεταξύ άλλων την κοινωνική επανένταξη και την ψυχοκοινωνική ενδυνάμωση των εφήβων, ενώ επιμελητές που μίλησαν στην «Κ» σημείωσαν πως τα μέτρα βοηθούν ώστε οι ανήλικοι παραβάτες να επανασυνδεθούν με την κοινότητα αλλά και τους συνομηλίκους τους.
Ακόμα, έχει ολοκληρωθεί το Ενιαίο Εθνικό Πρωτόκολλο Διαχείρισης Περιστατικών Σεξουαλικής Κακοποίησης Ανηλίκων, το οποίο περιλαμβάνει, όπως υπογράμμισε, όλα τα βήματα για την ταχεία διερεύνηση περιπτώσεων σεξουαλικής κακοποίησης καθώς και παραμέλησης παιδιών, και την καταγραφή τους. Η δημοσιοποίησή του αναμένεται σύντομα.
Τον Ιανουάριο, θα ξεκινήσει ένα ψυχοεκπαιδευτικό πρόγραμμα σε σχολεία της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας, που θα εποπτεύεται από το Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
Η κ. Αρτινοπούλου επισήμανε ακόμα ότι σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα εφαρμόζονται δύο πιλοτικά προγράμματα, το Connect Thessaloniki και το Ιt’s up to youth (που υλοποιούνται από την ΑμΚΕ ΙΑΣΙΣ και την ΕΠΑΨΥ) τα οποία περιλαμβάνουν στοχευμένες δράσεις πρόληψης, όπως street work, θεραπευτικά προγράμματα, ξενώνες φιλοξενίας, κινητές μονάδες ενημέρωσης και βιωματικά προγράμματα στα σχολεία αλλά και σε σταθμούς συμβουλευτικής. Στόχος των παραπάνω είναι να αναδειχθούν καλές πρακτικές υποστήριξης εφήβων, οι οποίες έπειτα θα μπορέσουν να εφαρμοστούν και στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό από τον Ιανουάριο θα ξεκινήσει ένα ψυχοεκπαιδευτικό πρόγραμμα σε σχολεία της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας που θα εποπτεύεται από το Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και στο τέλος θα αξιολογήσει και την επίδραση των δράσεων αυτών στους εφήβους.
Βιντεοπαιχνίδια: Οταν η βία «δραπετεύει» από την οθόνη
Αντιμετωπίζοντας το χρόνιο πρόβλημα της έλλειψης στατιστικών και ποιοτικών δεδομένων, πλέον μέσω της εφαρμογής της Στρατηγικής έχουν τεθεί συγκεκριμένοι δείκτες και συγκεντρώνονται στατιστικά από διάφορες υπηρεσίες και υπουργεία, που θα μετρούν την αποτελεσματικότητα των μέτρων που εφαρμόζονται.
Η καθηγήτρια Εγκληματολογίας αναφέρθηκε και σε δράσεις που έχουν ήδη ξεκινήσει και αποτελούν επίσης μέρος του εθνικού σχεδίου, όπως είναι το kids wallet για τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από ανηλίκους αλλά και η δημιουργία ξενώνων επείγουσας φιλοξενίας (safe houses) για θύματα ενδοοικογενειακής βίας, ανηλίκων και ενηλίκων, από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Τα safe houses είχαν δημιουργήθεί ήδη από το 2024, ωστόσο, όπως διευκρίνισε η κ. Αρτινοπούλου, πλέον γίνεται και κατάρτιση και επικαιροποίηση ανά διεύθυνση αστυνομίας των σχεδίων λειτουργίας αυτών των χώρων.
Δεν έχει προχωρήσει ακόμα η ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου ώστε να παρέχεται νομική προστασία σε εκπαιδευτικούς που αναφέρουν περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού.
Μέτρο που σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα έπρεπε να ολοκληρωθεί εντός του 2025 και δεν έχει προχωρήσει ακόμα είναι η ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου ώστε να παρέχεται νομική προστασία σε εκπαιδευτικούς που αναφέρουν περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού. Η προστασία αυτή υπάρχει ήδη για την αναφορά περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας.
Αντίστοιχα, καθυστέρηση παρατηρείται και στο μέτρο που σκοπεύει να αντικαταστήσει την αποβολή, που εφαρμόζεται στα γυμνάσια και τα λύκεια, με κοινωνική εργασία, κατά την οποία οι μαθητές αντί να μένουν εκτός σχολικής διαδικασίας θα συνεισφέρουν τον χρόνο τους σε διάφορους τοπικούς φορείς.
Σημαντική εκκρεμότητα είναι ακόμα και η προσθήκη διατάξεων στη σωφρονιστική νομοθεσία ώστε να κρατούνται χωριστά οι ανήλικοι μεταξύ 15 και 18 ετών, η οποία προβλεπόταν να ολοκληρωθεί εντός του έτους.
Επίσης, παρότι προβλέπεται για το έτος 2025-2026, δεν έχει αποσταλεί η εγκύκλιος για την ενίσχυση του ρόλου των σχολικών συμβούλων στην αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας.
«Κάποια μέτρα χρειάζονται περισσότερο χρόνο να υλοποιηθούν και άλλα είναι πιο ώριμα», σχολίασε η κ. Αρτινοπούλου.
Σύμφωνα με την ίδια, βασικό πρόβλημα στην υλοποίηση της Στρατηγικής είναι η υποστελέχωση των κοινωνικών υπηρεσιών των δήμων αλλά και της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας ώστε να επιτευχθεί αποτελεσματική πρόληψη της βίας στους ανηλίκους. «Οι υπηρεσίες αυτές προσφέρουν κοινωνική και ψυχολογική υποστήριξη και πρέπει να ενισχυθούν με ανθρώπινο δυναμικό». Οι υπηρεσίες επίσης επιμελητών ανηλίκων είναι υποστελεχωμένες, με αποτέλεσμα καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης σε ανήλικους παραβάτες.
Απουσία αντιμετώπισης βασικών ζητημάτων βλέπει ο Ανδρέας Καργόπουλος, γενικός γραμματέας της ΟΛΜΕ, λέγοντας πως παρότι η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε ζητήματα αντιμετώπισης της βίας είναι θετική δεν αρκεί. Οπως υπογράμμισε, σε πρακτικό επίπεδο υπάρχει έλλειψη προσωπικού, και μάλιστα μόνιμου, που να μπορεί να χτίσει γέφυρες εμπιστοσύνης με τους μαθητές, ενώ δεν αντιμετωπίζεται το πρόβλημα των ασφυκτικά γεμάτων σχολικών τάξεων, καθώς και των μεγάλων σχολικών μονάδων, που είναι δύσκολες στον συντονισμό και στην επίβλεψή τους.
Η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού και το βάρος της γραφειοκρατίας δεν θα επιτρέψουν να επιτευχθούν τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Στο ζήτημα της υποστελέχωσης στάθηκε και ο Νίκος Ανταμπούφης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Σχολικών Συμβούλων, οι οποίοι σύμφωνα με την Εθνική Στρατηγική θα αποκτήσουν αναβαθμισμένο ρόλο στο ζήτημα της ενδοσχολικής βίας, με καθιέρωση παρουσίας τους τρεις φορές την εβδομάδα στα σχολεία δικαιοδοσίας τους. Οπως σημείωσε ο κ. Ανταμπούφης μιλώντας στην «Κ», με τις παρούσες συνθήκες κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Η συμβολή των σχολικών συμβούλων στην αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας είναι πλήρως συμβατή με τον ρόλο τους, περιέγραψε, διευκρινίζοντας, ωστόσο, πως η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού και το βάρος της γραφειοκρατίας δεν θα επιτρέψουν να επιτευχθούν τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Πηγή: kathimerini.gr
