«Σας επιβάλαμε σκληρή λιτότητα, αλλά τελικά κάναμε λάθος. Τώρα όμως που ξεκίνησε το πρόγραμμα, πρέπει να το τελειώσετε, όπως έχετε συμφωνήσει, αλλιώς σας περιμένουν χειρότερα». Σε αυτές τις λέξεις βρίσκεται η ουσία της έκθεσης των 385 σελίδων του ΔΝΤ για την αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος.
Μετά τον λάθος πολλαπλασιαστή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ομολογεί πως ήταν λάθος και η λιτότητα. Παραδέχεται λάθη στη διαχείριση του ελληνικού προγράμματος και κάνει αυτοκριτική σε “ατυχείς χειρισμούς”, ομολογώντας ότι υποτίμησε κατά πολύ τις επιπτώσεις που θα είχαν οι συνταγές του στην ελληνική οικονομία!
Σύμφωνα με την έκθεση του Ταμείου, η Ελλάδα έχει πετύχει σημαντική πρόοδο αλλά απαιτεί περαιτέρω μεταρρυθμίσεις για αποκατάσταση της ανάπτυξης και μείωση της ανεργίας.
Και μπορεί η Ελλάδα να τα πηγαίνει καλά, αλλά το Ταμείο ζητά να συνεχίσει έτσι. Γιατί αν δεν υπάρξει συνέπεια στην πλήρη εφαρμογή όσων δεν έχουν συμφωνηθεί, μπορεί να απαιτηθούν νέα μέτρα μέχρι το 2017.
Το Ταμείο κλείνει ξανά την πόρτα στη μείωση φόρων, ιδίως στην παρούσα φάση. Αφήνει ανοιχτό ένα ενδεχόμενο για τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση αλλά αυτό θα επανεξετασθεί στην πορεία αξιολόγησης του προγράμματος και σύμφωνα με τα δημοσιονομικά περιθώρια.
Επί της ουσίας, τα όσα αναφέρει η έκθεση του ΔΝΤ για την πορεία του ελληνικού προγράμματος, οι φόβοι, οι κίνδυνοι και οι προειδοποιήσεις, δεν είναι τίποτε άλλο από ένα μέσο πίεσης προς την ευρωζώνη για ένα νέο κούρεμα του ελληνικού χρέους.
Η έκθεση του ΔΝΤ άλλωστε, αφού ρίχνει ευθύνες στους Ευρωπαίους γιατί «μπλέχτηκαν» στις επιθυμίες και τις… εντολές της Γερμανίας και της ¶νγκελα Μέρκελ, προτρέπει τους Ευρωπαίους να κάνουν πράξη τη δέσμευσή τους για μείωση του ελληνικού χρέους.
Για το χρέος της Ελλάδας εκφράζονται ανησυχίες και θεωρείται ως “καθοριστικός παράγοντας” η δέσμευση των Ευρωπαίων να δώσουν -αν απαιτηθεί- πρόσθετη ανακούφιση του χρέους. Επίσης, αναφέρεται ότι το ελληνικό χρέος παραμένει “πολύ υψηλό” και προτείνεται “εμπροσθοβαρής προσέγγιση” εάν η Ελλάδα συνεχίσει να εφαρμόζει το πρόγραμμα χωρίς να ανακτά σε ικανοποιητικό επίπεδο την εμπιστοσύνη των αγορών, εξαιτίας του χρέους.
«Δε φταίμε μόνο εμείς,
φταίνε και οι άλλοι»
Από την έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου δε λείπουν και τα… καρφιά προς τους Ευρωπαίους. Τους κατηγορεί πως ολιγώρησαν, πως δεν πήραν αποφάσεις όταν έπρεπε σε επίπεδο κυβερνήσεων. Επισημαίνεται πως ο εκτελεστικός πυρήνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχε την τάση να διαμορφώνει πολιτικές με βάση τη συναίνεση και έτυχε περιορισμένης επιτυχίας στην εφαρμογή των όρων του προγράμματος και δεν είχε καμία εμπειρία στη διαχείριση κρίσης.
Αφήνονται αιχμές για τον πρώην γενικό διευθυντή του Ταμείου, Ντομινίκ Στρος Καν, τον άνθρωπο που υπέγραψε την ένταξη της Ελλάδας στο μηχανισμό. Η έκθεση ασκεί κριτική για τους χειρισμούς του ΔΝΤ και το Ταμείο παραδέχεται ότι η δική του πρόγνωση για τη μελλοντική εξέλιξη του χρέους ήταν λανθασμένη σε “σημαντικό βαθμό”, όπως και η ανάλυσή του για τη βιωσιμότητα του χρέους.
Και όπως αποδείχθηκε -τονίζεται χαρακτηριστικά-, δεν υπήρξαν ήπια αποτελέσματα σε σχέση με τα πραγματικά αποτελέσματα της κρίσης, ενώ σημειώνεται ότι “αν και μία έγκαιρη αναπροσαρμογή των στόχων θα είχε μετριάσει την ύφεση, σε μια τέτοια περίπτωση το πρόγραμμα θα απαιτούσε πρόσθετη χρηματοδότηση και εκείνη την στιγμή, το ΔΝΤ και οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης δεν ήταν προετοιμασμένες να δανείσουν περισσότερα από 110 δισεκατομμύρια για τη διάσωση της Ελλάδας”.
Εκτιμάται επίσης ότι τα στελέχη του ΔΝΤ προβληματίστηκαν κατά πόσο θα έπρεπε να εγκρίνουν το πρόγραμμα βοήθειας προς την Ελλάδα το 2010, γιατί δεν εξασφαλιζόταν η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Το ΔΝΤ αναφέρει ότι η Ελλάδα βίωσε μια από τις βαθύτερες υφέσεις στην παγκόσμια ιστορία. Ως αντιπροσωπευτικά δείγματα της κρίσης, αναφέρεται ότι από το 2008 μέχρι το 2012 το ΑΕΠ συρρικνώθηκε σε ποσοστό 22%, η ανεργία αυξήθηκε στο 27% και η ανεργία των νέων ξεπερνά πλέον το 60%.
Το ΔΝΤ εκτιμά ότι κατά τη φετινή χρονιά θα υπάρξει ύφεση 4,2%. Επιστροφή στην ανάπτυξη θα υπάρξει το 2014 της τάξης του 0,6% και πως η μεγαλύτερη ανάπτυξη θα συμβεί το 2016 και στη συνέχεια θα ακολουθήσει επιβράδυνση.
Οι γνωστές «πληγές»
Αν η Ελλάδα δεν βελτιώσει τον φοροεισπρακτικό της μηχανισμό, τις δημόσιες υπηρεσίες, δεν κάνει αποκρατικοποιήσεις και δεν ανοίξει τα κλειστά επαγγέλματα, θα δημιουργηθεί, σύμφωνα με το ΔΝΤ, δημοσιονομικό κενό το 2014 και μετά.
Οι συντάκτες της έκθεσης ζητούν και πάλι απολύσεις στο δημόσιο και πάταξη της φοροδιαφυγής και ασκεί κριτική στην κυβέρνηση γιατί ακόμη δεν έχει κάνει τίποτα σε αυτούς τους τομείς.
Επίσης, προτείνει την άμεση επανα-ιδιωτικοποίηση των τραπεζών, καταγράφοντας αρκετούς κινδύνους από την πιθανότητα “διαρκούς πιστωτικής ασφυξίας” και σημειώνοντας την ανάγκη να υπάρχει “πολιτική σταθερότητα” για την εφαρμογή του προγράμματος.
Η Ελλάδα θα ξεπληρώσει αν…
Στην έκθεση περιλαμβάνονται και εκτιμήσεις αν η Ελλάδα θα μπορέσει να επιστρέψει τα χρήματα που λαμβάνει από το ΔΝΤ. Οι δυο παράγοντες που θα καθορίσουν την έκβαση αυτής της προοπτικής είναι η “συνδρομή της Ευρώπης” και η “συμμόρφωση της Ελλάδας”. Όπως σημειώνεται, εξακολουθεί να ισχύει το ενδεχόμενο ότι αν το πρόγραμμα εκτροχιαστεί σε μεγάλο βαθμό και τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης σταματήσουν να στηρίζουν την Ελλάδα, τότε η δυνατότητα αποπληρωμής του Ταμείου θα ήταν ενδεχομένως ανεπαρκής.
Τέλος, όσον αφορά τις προοπτικές που διαγράφονται στην ελληνική οικονομία, μεταξύ άλλων, προβάλλεται η θέση ότι το ελληνικό πρόγραμμα συνεχίζει να υπόκειται σε “σοβαρούς κινδύνους” αρνητικών εξελίξεων. Συγκεκριμενοποιώντας τους κινδύνους, καταγράφονται: το ενδεχόμενο η αναμενόμενη ανάκαμψη να υπονομευθεί από την αποδυνάμωση της εμπιστοσύνης, των επενδύσεων και της παραγωγικότητας, όπως και το αρνητικό εξωτερικό περιβάλλον.
Στους κινδύνους περιλαμβάνονται η πιθανότητα πολιτικής αστάθειας, υπό το φως της πολύ υψηλής ανεργίας και της κοινωνικής δυσχέρειας, όπως υπογραμμίζεται, ενώ τονίζεται ξανά ότι το “υψηλό χρέος” της Ελλάδας εξακολουθεί να αποτελεί μόνιμη απειλή και οι ανησυχίες για τη βιωσιμότητά του μπορούν να πιέσουν σημαντικά το επενδυτικό κλίμα και την ανάκαμψη της χώρας.
Σαμαράς: Εδώ κι ένα χρόνο διορθώνω τα λάθη
«Έχω μιλήσει για τα λάθη. Δουλειά ενός πολιτικού δεν είναι μόνο να κάνει κριτική, αλλά να διορθώνει τα λάθη. Αυτό κάνω εδώ κι ένα χρόνο: διορθώνω τα λάθη» ήταν η χαρακτηριστική δήλωση του πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά, από τη Φινλανδία, όταν ρωτήθηκε για την παραδοχή του λάθους από την πλευρά του ΔΝΤ, στο πρόγραμμα για τη διάσωση της ελληνικής οικονομίας.
Σε συνέντευξή του, δε, ο κ. Σαμαράς τόνισε ότι από το “Grexit” η Ελλάδα πέρασε στο “Grecovery”, προσθέτοντας ότι “η κατάρρευση της Ελλάδας είναι στην πράξη απίθανο σενάριο”.
“Τώρα πια κανείς δεν πιστεύει στην επιστροφή της Ελλάδας από το ευρώ στη δραχμή” λέει ακόμη ο πρωθυπουργός και σημειώνει ότι “έχουμε αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στη χώρα. Η προσαρμογή της δημόσιας οικονομίας προχωρά με το ρυθμό που έχουν ορίσει οι πιστωτές, ενώ το δημόσιο έλλειμμα συρρικώνεται με ταχύτητα πρωτόγνωρη”.
Ο κ. Σαμαράς δηλώνει πάντως ότι “η κατάσταση είναι ένας κοινωνικός εφιάλτης” και προσθέτει ότι το 2013 θα είναι το δυσμενέστερο όλων, από του χρόνου όμως η οικονομία θα παρουσιάσει ελαφρά ανάκαμψη.
Ο κ. Σαμαράς δηλώνει ακόμη ακλόνητος θιασώτης της ευρωπαικής ολοκλήρωσης, σημείώνει ότι το κοινό νόμισμα προυποθέτει κοινή οικονομική πολιτική, υποστηρίζει ότι η τραπεζική ένωση είναι προς την σωστή κατεύθυνση, λέει ναι στο κοινό χρέος δηλαδή στα ευρωομόλογα αλλά αναφέρει ότι “η ώρα τους δεν είναι τώρα αλλά μετά την κρίση”.
Τη δικαίωση των προβλέψεών του βλέπει ο ΣΥΡΙΖΑ με αφορμή την έκθεση του ΔΝΤ
Ως δικαίωση των δικών του προβλέψεων για την πορεία της οικονομίας και την αρνητική επίδραση που θα έχει το πρόγραμμα της τρόικας για τη χώρα, θεωρεί ο ΣΥΡΙΖΑ την έκθεση του ΔΝΤ.
Σύμφωνα με την εκτίμηση του ΣΥΡΙΖΑ, οι παραδοχές του ΔΝΤ διαψεύδουν περίτρανα όλες τις μνημονιακές κυβερνήσεις που διαρκώς θριαμβολογούσαν ότι «σώσαμε τη χώρα» και επίσης, καταδεικνύουν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι Σαμαράς – Βενιζέλος κορόιδευαν το πανελλήνιο όταν ισχυρίζονταν ότι το PSI+ καθιστά το δημόσιο χρέος βιώσιμο.
Tο ΔΝΤ ρίχνει τους τόνους
Να ηρεμήσει τα πνεύματα αναφορικά με την απολογιστική έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για το ελληνικό πρόγραμμα επιχείρησε ο εκπρόσωπος Τζέρι Ράις, μιλώντας νωρίτερα σε δημοσιογράφους στην Ουάσιγκτον. Η έκθεση μονοπώλησε τις ερωτήσεις των δημοσιογράφων, οι οποίοι εστίασαν στις διαφορετικές εκτιμήσεις του ΔΝΤ και της ΕΕ για το ελληνικό πρόγραμμα προσαρμογής.
Ο Ράις διευκρίνισε ότι η αξιολόγηση του ΔΝΤ αφορούσε το πρώτο πρόγραμμα της Ελλάδας και όχι αυτό που εφαρμόζεται μετά το 2012 και επανέλαβε αρκετές φορές πως παρά τις δυσκολίες το νέο ελληνικό πρόγραμμα υλοποιείται σήμερα κανονικά.
Σε ερώτηση αναφορικά με την συνεργασία της τρόικας ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ κράτησε μετριοπαθέστερη στάση από αυτή που διατύπωσαν οι συντάκτες της απολογιστικής έκθεσης του Ταμείου. «Η τρόικα δούλευε και συνεργάζεται στενά. Και θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται στενά» τόνισε χαρακτηριστικά.
Ο Ράις απέφυγε να απαντήσει σε ερώτηση για την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην έκθεση του ΔΝΤ, ωστόσο είπε πως είναι καθήκον του κάθε οργανισμού να κάνει την αποτίμησή του.
