«Οι σεισμοί και τα συνοδά φαινόμενα δεν είναι εύκολο να προβλεφθούν»

«Συνηθισμένο φαινόμενο είναι οι όχι πολύ ισχυρές σεισμικές δονήσεις που σημειώνονται σε περιοχές που βρίσκονται μέσα ή στα όρια της περιοχής που καλύπτει το αποκαλούμενο ελληνικό τόξο».
Αυτό δηλώνει σε συνέντευξή του στη «δ», ο σεισμολόγος και ερευνητής του ΙΤΣΑΚ κ. Χρήστος Παπαϊωάννου με αφορμή την σεισμική δραστηριότητα των τελευταίων ημερών.
Σε ερώτηση σχετικά με τους σεισμολόγους που επιμένουν ότι θα γίνει ισχυρός σεισμός στο Αιγαίο, ο κ. Παπαϊωάννου δηλώνει:
«Οι ανακοινώσεις σε μέσα μαζικής ενημέρωσης ή στο διαδίκτυο χωρίς κρίση και παρουσίαση της μεθοδολογίας και τον έλεγχο αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων δεν μπορεί να θεωρηθούν έγκυρες και ενδεχόμενα συμβάλλουν μόνο στη δημιουργία εντυπώσεων με στόχο την εξυπηρέτηση αθέμιτων σκοπών και όχι την προστασία του πληθυσμού».
Με αφορμή την εγκατάσταση και λειτουργία στη Ρόδο μηχανημάτων πρόβλεψης σεισμών, ο κ. Παπαϊωάννου υπογραμμίζει:
«Είναι πιθανόν να συμβάλλουν αλλά η πρόσφατη εμπειρία από χώρες με υψηλό επιστημονικό δυναμικό αλλά και τεχνολογική υποδομή, απέδειξε ότι οι σεισμοί και τα συνοδά φαινόμενα δεν είναι εύκολο να προβλεφθούν σε βραχεία κλίμακα χρόνου».
Η συνέντευξη του κ. Χρήστου Παπαϊωάννου, αναλυτικά:
• Τι δείχνει η σεισμική δραστηριότητα στην Βόρεια Ελλάδα καθώς υπήρξαν αρκετές σεισμικές δονήσεις;
Στις αρχές Ιουλίου είχαμε στην περιοχή της Αιανής (Νομός Κοζάνης) μια σεισμική ακολουθία σεισμών ενδιαμέσου μεγέθους με σημαντικότερους δύο σεισμούς με μεγέθη 4.6. Στην ίδια περιοχή ίδιας τάξης μεγέθους (Μ=4.4) σεισμός έγινε στις 29.02.2008. Τα επίκεντρα των σεισμών αυτών βρίσκονται στη ευρύτερη περιοχή του εστιακού χώρου του σεισμού του 1995.
Στις 30 Ιουλίου στο Βορειοδυτικό Αιγαίο έγινε μία ασθενής δόνηση μεγέθους 4,6 στην περιοχή μεταξύ Ίμβρου και Σαμοθράκης από όπου διέρχεται κλάδος του ρήγματος της Β. Ανατολίας. Στην ίδια περιοχή έγινε στις 12 Ιουλίου ένας μικρότερος σεισμός μεγέθους 4.0.
Τέλος στην περιοχή νότια της Λαμίας εκδηλώθηκε ένας σεισμός μεγέθους 5,4 με βλάβες κυρίως σε παλιά πλινθόκτιστα κτίσματα. Η γένεση μετασεισμών στην περιοχή συνεχίζεται και το φαινόμενο είναι σε εξέλιξη. Στην ίδια περιοχή είχαμε ίδιας τάξης μεγέθους σεισμό το 2008.
Οι σεισμοί αυτοί όπως και ορισμένοι άλλοι μικρότεροι (Ήπειρος: 9’8.) έγιναν σε περιοχές οι οποίες παρουσιάζουν σεισμική δραστηριότητα και εντάσσονται στη σεισμική δράση υποβάθρου.
• Υπήρξε μικρή σεισμική δραστηριότητα και στην θαλάσσια περιοχή κοντά στο Καστελόριζο. Θα υπάρξει συνέχεια;
Η περιοχή του Καστελόριζου βρίσκεται στο ανατολικό όριο του Ελληνικού Τόξου, περιοχή η οποία είναι ευρέως γνωστή για την υψηλή σεισμικότητά της. Συνεπώς σεισμοί μεγεθών της τάξης 3.5-4.0 όπως και ο τελευταίος στις 23/8/2013 είναι συνηθισμένο γεγονός και συμβαίνουν συνεχώς.
• Τι απαντάτε σε αυτούς που συνεχίζουν να κάνουν λόγο για την εκδήλωση μεγάλου σεισμού στα Δωδεκάνησα;
Δεν είναι σε γνώση μου τέτοιες δηλώσεις οπότε δεν μπορεί να δοθεί απάντηση. Είναι ωστόσο γνωστό ότι έγιναν στο παρελθόν δηλώσεις διαφόρων επιστημόνων σχετικών και μη, οι οποίοι επανειλημμένα έχουν αναφερθεί στη γένεση ισχυρών σεισμών στο Αιγαίο χωρίς ωστόσο να επαληθευτούν τα σχόλια τους. Οι ανακοινώσεις σε μέσα μαζικής ενημέρωσης ή στο διαδίκτυο χωρίς κρίση και παρουσίαση της μεθοδολογίας και τον έλεγχο αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων δεν μπορεί να θεωρηθούν έγκυρες και ενδεχόμενα συμβάλλουν μόνο στη δημιουργία εντυπώσεων με στόχο την εξυπηρέτηση αθέμιτων σκοπών και όχι την προστασία του πληθυσμού.
• Πόσο θα βοηθήσουν τα μηχανήματα προειδοποίησης για σεισμούς και τσουνάμι που έχουν τοποθετηθεί στη Ρόδο;
Είναι πιθανόν να συμβάλουν αλλά η πρόσφατη εμπειρία από χώρες με υψηλό επιστημονικό δυναμικό αλλά και τεχνολογική υποδομή, απέδειξε ότι οι σεισμοί και τα συνοδά φαινόμενα δεν είναι εύκολο να προβλεφθούν σε βραχεία κλίμακα χρόνου.
• Πραγματικά μπορεί να γίνει πρόβλεψη για την ύπαρξη παλιρροϊκών κυμάτων;
Υπάρχουν πληροφορίες από τα ιστορικά χρόνια για την εμφάνιση τσουνάμι στον Αιγιακό χώρο. Η εκτίμηση της επικινδυνότητας λόγω τσουνάμι είναι ρεαλιστική και σχετικές εργασίες έχουν γίνει από τη δεκαετία του µ80. Επίσης έχουν αναπτυχθεί επιστημονικά εργαλεία για την εκπόνηση σεναρίων για τη γένεση τσουνάμι και την εκτίμηση των επιπτώσεών τους. Η γένεση τσουνάμι προϋποθέτει τη γένεση μεγάλου μεγέθους σεισμών με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά εστίας οι επιπτώσεις των οποίων θα είναι σημαντικές ανεξάρτητα από την ταυτόχρονη γένεση σεισμών.
• Πώς μπορούν νησιά, όπως η Ρόδος, να προστατευθούν από τα κύματα τσουνάμι και ποια έργα πρέπει να δρομολογηθούν για αυτό;
Θα πρέπει να γίνουν σχέδια κα μελέτες από ειδικούς επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων (σεισμολόγοι, υδραυλικοί, μηχανικοί, βραχομηχανικοί κα) για να εξεταστούν τα προβλήματα και να προταθούν λύσεις με βάση διάφορα σενάρια.
• Ποια είναι η άποψή σας για το “σεισμόσημο” που επιχειρεί να επιβάλει η κυβέρνηση;
Σχετικές συζητήσεις ξεκίνησαν έντονα μετά τον σεισμό της Αθήνας το 1999. Ωστόσο το θέμα “πάγωσε” μετά. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι σαν μέτρο είναι σωστό γιατί έτσι θα περιοριστούν οι αυθαίρετες παρεμβάσεις σε κατασκευές οι οποίες μειώνουν την αντοχή τους και σε περίπτωση σεισμού οδηγούν σε δυσμενέστατες συνέπειες, Θα πρέπει όμως να συνεκτιμηθεί ότι ένα ακόμη τέλος στα ήδη πολύ-βεβαρημένα ακίνητα την εποχή αυτή δεν είναι εύκολο θέμα. Η όποια απόφαση θα πρέπει να είναι απόλυτα τεκμηριωμένη και κοστολογημένη.