Σοβαρές αναταράξεις προκαλεί στον κλάδο της φιλοξενίας η αδυναμία αρκετών Δήμων να εφαρμόσουν ορθά – ή καθόλου – την προβλεπόμενη από τον νόμο διαδικασία για τον χαρακτηρισμό ξενοδοχειακών επιχειρήσεων ως εποχικών. Πρόκειται για ζήτημα με άμεσες οικονομικές συνέπειες για τις επιχειρήσεις, καθώς η εποχικότητα επηρεάζει τον υπολογισμό των δημοτικών τελών καθαριότητας και φωτισμού, σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ν.429/1976.
Ο νόμος ορίζει ξεκάθαρα ότι τα τέλη των εποχικών ξενοδοχείων υπολογίζονται αποκλειστικά βάσει του χρόνου λειτουργίας τους, ενώ αν κάποια τμήματα λειτουργούν όλο τον χρόνο, τα τέλη επιβάλλονται μόνο στους χώρους αυτούς και όχι στο σύνολο της εγκατάστασης.
Παρά ταύτα, όπως προκύπτει από καταγγελίες επιχειρήσεων, υπάρχει σημαντική ανομοιομορφία στην εφαρμογή των διατάξεων. Κάποιοι Δήμοι εφαρμόζουν τη νομοθεσία, άλλοι την αγνοούν, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις όπου οι υπηρεσίες ερμηνεύουν αυθαίρετα το πλαίσιο, επιβάλλοντας πρόσθετα εμπόδια και γραφειοκρατικές απαιτήσεις που δεν προβλέπονται πουθενά.
Η νομοθεσία είναι σαφής – η εφαρμογή όχι
Η διαδικασία χαρακτηρισμού μιας επιχείρησης ως εποχικής περιγράφεται ήδη από το 2007 στην εγκύκλιο 78/71251/19-12-2007 του Υπουργείου Εσωτερικών. Η εγκύκλιος ορίζει ότι ο επιχειρηματίας υποβάλλει μόνο:
Αίτηση–Υπεύθυνη Δήλωση του ν. 1599/1986
Αναλυτική αναφορά χώρων και χρόνου λειτουργίας τους
Δήλωση μεταβολών όταν αυξάνεται/μειώνεται ο χρόνος λειτουργίας
Καμία αναφορά δεν γίνεται σε άλλα συνοδευτικά δικαιολογητικά, ούτε προβλέπεται επιβολή περαιτέρω απαιτήσεων από τους Δήμους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα: 15 (!) δικαιολογητικά στον Δήμο Βόρειας Κέρκυρας
Σε πρόσφατη περίπτωση που καταγγέλλεται στην επιστολή που απέστειλε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων (ΠΟΞ) στον υπουργό Εσωτερικών Θεόδωρο Λιβάνιο, που ακολουθεί, ο Δήμος Βόρειας Κέρκυρας, όπως αποκάλυψε το ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, απαιτεί 15 δικαιολογητικά, μεταξύ των οποίων:
Τεχνική έκθεση μηχανικού
Περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ
Δημοτική & φορολογική ενημερότητα
Εκκαθαριστικούς λογαριασμούς ΔΕΗ δύο ετών
Βεβαίωση από ΞΕΕ περί εποχικότητας
Ε9, μισθωτήρια, ΓΕΜΗ, πίνακες προσωπικού, βιβλία πόρτας
Προϋποθέσεις που δεν προβλέπονται στον νόμο, δεν αναφέρονται σε καμία εγκύκλιο και σε ορισμένες περιπτώσεις αποτελούν ακόμη και καταργημένα δικαιολογητικά. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι επιχειρήσεις επιβαρύνονται άσκοπα, καθυστερούν, ή τελικά εγκαταλείπουν τη διαδικασία – με συνέπεια να χρεώνονται δημοτικά τέλη για χώρους που δεν λειτουργούν.
Οι επιπτώσεις για τα ξενοδοχεία
Η εσφαλμένη εφαρμογή της διαδικασίας οδηγεί σε:
Υπερκοστολόγηση δημοτικών τελών
Αδικαιολόγητη γραφειοκρατία
Ανασφάλεια δικαίου
Απόκλιση μεταξύ Δήμων και άνιση μεταχείριση επιχειρήσεων
Κίνητρο αποχής από τη νόμιμη διαδικασία, αφού η επιβάρυνση είναι υπέρμετρη
Στον τουριστικό κλάδο, που ήδη αντιμετωπίζει αυξημένο λειτουργικό κόστος, τέτοιες στρεβλώσεις δημιουργούν επιπλέον πίεση και πλήττουν την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.
Η επιστολή
Η επιστολή της ΠΟΞ έχει ως ακολούθως:
“Προς
κο Θεόδωρο Λιβάνιο, Υπουργό Εσωτερικών
Κοινοποίηση
κα Όλγα Κεφαλογιάννη, Υπουργό Τουρισμού
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ν.429/1976 ο υπολογισμός των τελών καθαριότητας και φωτισμού των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων που λειτουργούν εποχικά γίνεται βάσει του χρόνου λειτουργίας τους. Σε περίπτωση μάλιστα που ορισμένα τμήματα της επιχείρησης λειτουργούν καθ΄όλη τη διάρκεια του έτους, τέλη καθαριότητας και φωτισμού δεν οφείλονται για το σύνολο των εγκαταστάσεων, αλλά θα πρέπει να γίνεται διαχωρισμός ανάμεσα στους χώρους των οποίων γίνεται χρήση και τους υπόλοιπους χώρους του ξενοδοχείου και να καταβάλλονται τέλη μόνο για τους χώρους που χρησιμοποιούνται.
Η διαδικασία υποβολής της σχετικής αίτησης για τον χαρακτηρισμό μιας επιχείρησης ως εποχικής περιγράφεται αναλυτικά στην υπ΄αριθμ.78/71251/19-12-2007 εγκύκλιο του Υπουργείου σας, σύμφωνα με την οποία «Για την υπαγωγή µίας επιχείρησης στις διατάξεις του άρθρου 5 του ν.429/1976 απαιτείται η υποβολή από τον υπόχρεο (νόµιµο εκπρόσωπο της επιχείρησης) στον οικείο Ο.Τ.Α σχετικής αίτησης – υπεύθυνης δήλωσης του άρθρου 8 του ν. 1599/1986, αναφορικά µε το χρόνο λειτουργίας της επιχείρησης. Στην περίπτωση που υπάρχει, σύµφωνα µε τα προαναφερόµενα, διαφοροποίηση του χρόνου λειτουργίας ορισµένων χώρων / τµηµάτων της επιχείρησης, θα πρέπει να αναγράφονται στη δήλωση λεπτοµερώς το είδος των χώρων (π.χ δωµάτια, γραφεία κλπ), το εµβαδόν τους (τ.µ) και ο αντίστοιχος χρόνος λειτουργίας τους, µε αναφορά συγκεκριµένων ηµεροµηνιών. Όµοια δήλωση υποβάλλεται και σε περίπτωση αύξησης ή µείωσης του χρόνου λειτουργίας καθώς και σε περίπτωση διαδοχής του καταναλωτή ηλεκτρικού ρεύµατος.»
Ωστόσο δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις Δήμων που είτε δεν εφαρμόζουν τη σχετική νομοθεσία ή την ερμηνεύουν κατά τη κρίση τους, με την εντεύθεν οικονομική ή γραφειοκρατική επιβάρυνση των επιχειρήσεων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της δεύτερης περίπτωσης είναι το επισυναπτόμενο με αρ.πρωτ.7863/2025 έγγραφο του Δήμου Βόρειας Κέρκυρας, σύμφωνα με το οποίο για την «ένταξη στην εποχικότητα» μιας ξενοδοχειακής επιχείρησης απαιτούνται συνολικά 15 (!!!!!) δικαιολογητικά, στα οποία περιλαμβάνονται και τα εξής:
«3.Τεχνική έκθεση μηχανικού …
4. Φωτοτυπία της εν ισχύ άδειας λειτουργίας …
5. Φωτοαντίγραφα των περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ …
6. Δημοτική Ενημερότητα
7. Φορολογική Ενημερότητα
8. Φωτοαντίγραφα εξοφλημένων εκκαθαριστικών λογαριασμών ΔΕΗ …
9. Βεβαίωση από το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος
10. Ειδικό σήμα λειτουργίας Ε.Ο.Τ.
11. Φωτοαντίγραφο ταυτότητας
12. Ε9
13. Μισθωτήριο όπου απαιτείται
14. Πιστοποιητικό εγγραφής στο Επιμελητήριο
15. Πιστοποιητικό εκπροσώπησης από ΓΕΜΗ
16. Βιβλίο πόρτας
17. Ετήσιος πίνακας προσωπικού …»
Πρόκειται για δικαιολογητικά που ούτε στη σχετική διάταξη προβλέπονται, ούτε στην εκδοθείσα εγκύκλιο αναφέρονται, ούτε συνδέονται (άμεσα τουλάχιστον) με τη σχετική αίτηση, ορισμένα δε εξ αυτών έχουν καταργηθεί. Η απαίτηση των ανωτέρω δικαιολογητικών προκαλεί ένα άνευ λόγου και αιτίας γραφειοκρατικό βάρος στις επιχειρήσεις, τις οποίες στην ουσία αποτρέπει από το να υποβάλουν τη σχετική αίτηση.
Παρακαλούμε για τις ενέργειές σας σχετικά.
Με εκτίμηση
Γιάννης Χατζής”.
Το νομικό θέμα
Το νομικό πλαίσιο για την εποχικότητα των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων και τα δημοτικά τέλη – Ερμηνευτικά προβλήματα και όρια διακριτικής ευχέρειας των Δήμων
Νομοθετικό πλαίσιο – Τι προβλέπει ο Ν. 429/1976
Το άρθρο 5 του Ν. 429/1976 θεσπίζει ειδικό κανόνα για τον υπολογισμό των τελών καθαριότητας και φωτισμού των εποχικών ξενοδοχειακών επιχειρήσεων:
✔ Τα τέλη υπολογίζονται αποκλειστικά βάσει του χρόνου λειτουργίας της επιχείρησης.
✔ Αν κάποια τμήματα λειτουργούν όλο τον χρόνο, τέλη οφείλονται μόνο για αυτά.
Η διάταξη έχει σαφές και δεσμευτικό περιεχόμενο.
Δεν αφήνει περιθώρια διαφορετικής πρακτικής μεταξύ Δήμων.
Η εγκύκλιος 78/71251/19-12-2007 – Η μόνη επιτρεπτή διαδικασία
Η εγκύκλιος του Υπουργείου Εσωτερικών καθορίζει τους όρους και τη διαδικασία υπαγωγής στις διατάξεις περί εποχικότητας:
Αρκεί αίτηση – υπεύθυνη δήλωση (ν.1599/1986) με αναφορά:
Χρόνου λειτουργίας
Χώρων που λειτουργούν
Εμβαδών
Συγκεκριμένων ημερομηνιών
Δηλώνεται κάθε μεταβολή (αύξηση/μείωση λειτουργίας) και δεν προβλέπεται κανένα άλλο δικαιολογητικό. Η εγκύκλιος έχει διευκρινιστικό χαρακτήρα και δεσμεύει τους Δήμους ως προς τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται.
Ο Δήμος δεν έχει εξουσία να προσθέτει νέα δικαιολογητικά
Οι ΟΤΑ διαθέτουν διοικητική αυτοτέλεια, όχι όμως κανονιστική αρμοδιότητα να τροποποιούν το νομοθετικό πλαίσιο.
Οι Δήμοι δεν μπορούν να απαιτούν επιπλέον έγγραφα, διότι:
δεν προβλέπονται από το άρθρο 5 του Ν.429/1976
δεν περιλαμβάνονται στην εγκύκλιο του ΥΠΕΣ
αντιβαίνουν στην αρχή της νομιμότητας της διοικητικής δράσης (άρθρο 25 Συντ.)
δεν μπορούν να επιβάλλουν “διαδικασία αξιολόγησης” εποχικότητας, πέραν της υπεύθυνης δήλωσης, διότι αυτό μετατρέπει μια απλή δηλωτική διαδικασία σε σύνθετη διοικητική πράξη που δεν προβλέπεται από τον νόμο.
Νομικά σφάλματα από την απαίτηση 15 δικαιολογητικών
Η περίπτωση του Δήμου Βόρειας Κέρκυρας – με απαίτηση 15 διαφορετικών δικαιολογητικών – συνιστά:
■ Υπέρβαση εξουσίας (ultra vires)
Εξέταση στοιχείων που ο νομοθέτης δεν έχει αναθέσει στον Δήμο.
■ Παραβίαση αρχής αναλογικότητας
Η απαίτηση υπερβολικών εγγράφων δεν είναι πρόσφορη ούτε αναγκαία για την ταυτοποίηση του χρόνου λειτουργίας.
■ Παραβίαση της αρχής χρηστής διοίκησης
Η διοίκηση οφείλει να διευκολύνει – όχι να αποθαρρύνει – τη νόμιμη διαδικασία.
■ Παράνομη επιβολή οικονομικού και γραφειοκρατικού βάρους που δεν προβλέπεται πουθενά.
Τι ισχύει για την απόδειξη της εποχικότητας – Η κρίσιμη νομική λεπτομέρεια
Η εποχικότητα δεν αποδεικνύεται από τρίτους φορείς, αλλά:
✔ Μόνο από την υπεύθυνη δήλωση του νομίμου εκπροσώπου.
✔ Η διοίκηση μπορεί να ελέγξει μόνο την ακρίβεια της δήλωσης, όχι να επιβάλει νέα κριτήρια.
Οποιοσδήποτε έλεγχος πέραν αυτού πρέπει να βασίζεται σε ήδη διαθέσιμα στοιχεία της διοίκησης (π.χ. τιμολόγια παροχής ρεύματος, έλεγχοι τουριστικής αστυνομίας, στοιχεία ΔΟΥ).
Δεν επιτρέπεται να επιβαρυνθεί ο πολίτης με διαδικασία “μίνι αδειοδότησης”, την οποία ο νόμος δεν προβλέπει.
Η νομολογία του ΣτΕ – Η διοίκηση δεσμεύεται από το περιεχόμενο του νόμου
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κατ’ επανάληψη κρίνει ότι:
■ Οι Δήμοι δεν μπορούν να επιβάλλουν πρόσθετες προϋποθέσεις πέραν όσων προβλέπει ο νόμος.
■ Η υπεύθυνη δήλωση παράγει πλήρη έννομα αποτελέσματα όσο δεν αποδεικνύεται το αντίθετο.
■ Η υπερβολική γραφειοκρατία συνιστά παράνομη άσκηση δημόσιας εξουσίας.
Με βάση αυτά, οποιαδήποτε απαίτηση για 15 δικαιολογητικά θεωρείται απερίφραστα παράνομη.
Πιθανές ενέργειες των επιχειρήσεων
Οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που συναντούν τέτοιες παράνομες απαιτήσεις μπορούν να ενεργήσουν ως εξής:
Α. Υποβολή αίτησης – υπεύθυνης δήλωσης καταγράφοντας ρητά ότι η απαίτηση πρόσθετων δικαιολογητικών αντίκειται:
στο άρθρο 5 Ν.429/1976
στην εγκύκλιο 78/71251/2007
στις αρχές της χρηστής διοίκησης
και ζητώντας καταχώριση της δήλωσης.
Β. Ενδικοφανής προσφυγή σε περίπτωση άρνησης Δήμου στην Οικονομική Επιτροπή του Δήμου – υποχρεωτικά εντός προθεσμιών.
Γ. Προσφυγή στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση για έλεγχο νομιμότητας της άρνησης.
Δ. Καταγγελία στο Υπουργείο Εσωτερικών εφόσον η πρακτική είναι γενικευμένη.
Ε. Δικαστική προσβολή κατά των τελών που έχουν βεβαιωθεί παράνομα.
Η διάταξη είναι σαφής και το Υπουργείο έχει από χρόνια εκδώσει αναλυτική εγκύκλιο. Ωστόσο η άνιση εφαρμογή από Δήμους δημιουργεί:
γραφειοκρατικό χάος,
οικονομική επιβάρυνση,
ανασφάλεια δικαίου,
στρέβλωση της αγοράς,
αποθάρρυνση της νόμιμης διαδικασίας.
Η υποχρέωση της Πολιτείας είναι να εξασφαλίσει ενιαία, απλή και νόμιμη εφαρμογή. Η υποχρέωση των Δήμων είναι να λειτουργούν εντός του πλαισίου του νόμου, όχι πέραν αυτού. Η υπόθεση της Βόρειας Κέρκυρας αναδεικνύει ένα βαθύτερο πρόβλημα: ένα σύστημα που συχνά μετατρέπει μια απλή διοικητική πράξη σε γραφειοκρατικό λαβύρινθο.
Πηγή: money-tourism.gr
