• Η μέση θερμοκρασία Ιουλίου έχει ανέβει κατά σχεδόν 1,8 βαθμούς σε σχέση με τα μέσα του ’90 • Το 40% των ακτογραμμών της θεωρείται «υψηλής» ή «πολύ υψηλής ευπάθειας» • Η χρήση κλιματιστικών μηχανημάτων έχει αυξηθεί κατά 27% στην πενταετία 2020–2025
Τα τελευταία χρόνια, η Ρόδος παρουσιάζει σαφείς ενδείξεις περιβαλλοντικών μεταβολών που σχετίζονται με το κλίμα. Αλλαγές στη θερμοκρασία, στη διάρκεια των θερμών περιόδων, στην κατάσταση των ακτών και στην κατανάλωση φυσικών πόρων έχουν αρχίσει να αποτυπώνονται με ακρίβεια σε μελέτες και δεδομένα.
Κατά τη διάρκεια του 2025, δημοσιεύθηκαν πέντε επιστημονικές εργασίες που εστιάζουν στις κλιματικές τάσεις στο Νότιο Αιγαίο και ειδικότερα στα νησιά της Δωδεκανήσου.
Οι μετρήσεις και οι αναλύσεις τους αποτυπώνουν τη σημερινή κατάσταση, αλλά και τις προβολές για τις επόμενες δεκαετίες.
Ειδικά για τη Ρόδο καταγράφονται αυξημένες θερμοκρασίες, υψηλή ευπάθεια των ακτογραμμών, μεγαλύτερη συχνότητα ακραίων φαινομένων και ενίσχυση της κατανάλωσης σε νερό και ενέργεια.
Αύξηση 1,5°C έως το 2050
Σύμφωνα με δεδομένα του ευρωπαϊκού Copernicus και των διαδραστικών χαρτών climate‑maps, η θερμοκρασία στο Νότιο Αιγαίο έχει μπει σε τροχιά σταθερής ανόδου. Μέχρι το 2050, η αύξηση της μέσης ετήσιας θερμοκρασίας εκτιμάται μεταξύ +1 και +1,2 βαθμών Κελσίου, σε σύγκριση με τα επίπεδα της περιόδου 1961–1990. Στο πιο θερμό σενάριο, η άνοδος φτάνει το +1,5°C.
Στη Ρόδο, η ανοδική αυτή τάση είναι πιο έντονη, κυρίως λόγω της έκθεσης του νησιού στους θερινούς καύσωνες και της αυξημένης ηλιακής ακτινοβολίας. Η περίοδος υψηλών θερμοκρασιών μεγαλώνει, ενώ το καλοκαίρι φτάνει πλέον να διαρκεί πέντε πλήρεις μήνες. Ήδη, η μέση θερμοκρασία Ιουλίου έχει ανέβει κατά σχεδόν 1,8 βαθμούς σε σχέση με τα μέσα του ’90.
Η ακτογραμμή υποχωρεί
Η Ρόδος έχει συνολική ακτογραμμή περίπου 220 χιλιομέτρων. Από αυτή, σύμφωνα με δύο πρόσφατες μελέτες (ResearchGate, Μάιος–Ιούνιος 2025), το 40% θεωρείται πλέον “υψηλής ή πολύ υψηλής ευπάθειας”. Μετρήθηκαν μεταβολές στην ακτογραμμή, δείκτες διάβρωσης και αυξημένος κίνδυνος πλημμύρας, ιδίως σε περιοχές χαμηλού υψομέτρου.
Η πίεση δεν είναι ίδια παντού. Πιο ευάλωτες καταγράφονται η βόρεια ακτή, η περιοχή της Ιαλυσού, η Καλλιθέα, το Φαληράκι και η πόλη της Ρόδου. Εκεί όπου ο αστικός ιστός φτάνει μέχρι τη θάλασσα, η προστατευτική ζώνη περιορίζεται και οι φυσικοί μηχανισμοί άμυνας (όπως οι αμμουδιές ή οι αμμοθίνες) υποχωρούν.
Ακραία φαινόμενα όλο και συχνότερα
Το πρόγραμμα ICARIA (2025) μελέτησε τα νησιά της Μεσογείου για τη συχνότητα εμφάνισης “σύνθετων φαινομένων”, όπως ταυτόχρονες καταιγίδες, υψηλές θερμοκρασίες και πλημμύρες. Η Ρόδος καταγράφει διπλασιασμό τέτοιων περιστατικών μέσα στην τελευταία εικοσαετία.
Πρόκειται για συνδυασμούς που πολλαπλασιάζουν τις επιπτώσεις. Π.χ. μια ισχυρή βροχόπτωση πάνω σε ήδη στεγνό έδαφος προκαλεί γρήγορες απορροές και πλημμύρες. Ένας καύσωνας μετά από βροχές δημιουργεί υγρασία, απορρύθμιση της ατμόσφαιρας, ενεργειακή καταπόνηση και δυσκολίες στην καθημερινότητα.
Περισσότερο νερό, περισσότερη ψύξη
Η κλιματική μεταβολή επιδρά άμεσα στην κατανάλωση πόρων. Τα δεδομένα από το Copernicus και ευρωπαϊκά ερευνητικά ινστιτούτα δείχνουν πως μέχρι το 2035, η κατανάλωση νερού στη Ρόδο θα αυξηθεί κατά 10–12%, εξαιτίας της αυξημένης θερμοκρασίας, της επέκτασης της τουριστικής περιόδου και της ανάγκης για περισσότερη δροσιά.
Την ίδια ώρα, η χρήση κλιματιστικών μηχανημάτων έχει αυξηθεί κατά 27% στην πενταετία 2020–2025. Αυτό μεταφράζεται σε πίεση στο ενεργειακό δίκτυο, σε υψηλότερους λογαριασμούς και σε ανάγκη για καλύτερες υποδομές ψύξης σε δημόσια και ιδιωτικά κτήρια.
Πιο ζεστή θάλασσα
Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου και του ευρωπαϊκού συστήματος παρακολούθησης, η θερμοκρασία των νερών στη νοτιοανατολική Μεσόγειο έχει αυξηθεί κατά 1,5 έως 2 βαθμούς Κελσίου τα τελευταία 30 χρόνια.
Η Ρόδος επηρεάζεται άμεσα από αυτή την αλλαγή. Η θάλασσα γίνεται πιο ζεστή, πιο “ελαφριά”, με επιπτώσεις στα ρεύματα, στην αλιεία και στη θαλάσσια πανίδα. Εμφανίζονται νέα, μη-ιθαγενή είδη, ενώ παραδοσιακά ψάρια μετακινούνται βορειότερα. Το οικοσύστημα μεταβάλλεται, και μαζί του και ο τρόπος με τον οποίο ζούμε δίπλα του.
Τα στοιχεία του ρεπορτάζ βασίζονται σε πέντε πρόσφατες επιστημονικές μελέτες και βάσεις δεδομένων του 2025, μεταξύ των οποίων το ευρωπαϊκό αποθετήριο κλιματικών δεδομένων Copernicus, οι διαδραστικοί χάρτες climate‑maps.eu, αναλύσεις ευπάθειας από τη βάση ResearchGate (Μάιος–Ιούνιος 2025), η συγκριτική μελέτη του προγράμματος ICARIA (Φεβρουάριος 2025) και στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών για τη θέρμανση της Μεσογείου.
