Η αναμόρφωση της καθημερινής λειτουργίας μιας εισαγγελίας δεν είναι τεχνική λεπτομέρεια για λίγους. Είναι ο τρόπος με τον οποίο μεταφράζεται στην πράξη η ταχύτητα, η ποιότητα και η ισονομία της ποινικής δικαιοσύνης, από το πρώτο στάδιο μιας μήνυσης μέχρι τον προσδιορισμό μιας δικασίμου και την εκτέλεση μιας απόφασης. Με αυτή τη λογική, η Απόφαση 54/2025, με την οποία εγκρίθηκε η τροποποίηση, συμπλήρωση και κωδικοποίηση του Κανονισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Ρόδου, αποκτά ιδιαίτερο βάρος, όχι μόνο για τη Ρόδο και την Κάρπαθο, αλλά και ως ενδεικτικό παράδειγμα διοικητικής οργάνωσης σε μια πιεσμένη, νησιωτική δικαστική πραγματικότητα.
Η απόφαση δημοσιεύθηκε στις 15/12/2025 και κυκλοφόρησε στις 17/12/2025, σε τεύχος Β, αριθμό φύλλου 6704. Πρόκειται για κείμενο που περιγράφει με ακρίβεια αρμοδιότητες, ροές εργασίας και εσωτερικές ισορροπίες, επιχειρώντας να βάλει κανόνες εκεί όπου παραδοσιακά κυριαρχούσε η εμπειρία και η πρακτική ευελιξία. Κεντρική ιδέα είναι η συστηματοποίηση της χρέωσης των δικογραφιών, η κατανομή του φόρτου με μετρήσιμα κριτήρια και η υποστήριξη μιας πιο ψηφιακής, στατιστικά παρακολουθήσιμης εισαγγελικής λειτουργίας.
Η Ρόδος ως ιδιαίτερη δικαστική περιφέρεια και η ανάγκη «κανόνων νησιού»
Η Εισαγγελία Πρωτοδικών Ρόδου έχει τοπική αρμοδιότητα στην περιφέρεια του Πρωτοδικείου Ρόδου, με περιφερειακή έδρα την Κάρπαθο. Αυτό σημαίνει πρακτικές δυσκολίες που δεν αποτυπώνονται πάντα σε κεντρικούς σχεδιασμούς, μετακινήσεις, διαχείριση υποθέσεων με γεωγραφική διασπορά, εποχικότητα λόγω τουρισμού και αυξημένες υπηρεσιακές απαιτήσεις σε περιόδους αιχμής.
Ο νέος κανονισμός δείχνει ότι επιχειρεί να δώσει απάντηση σε αυτή την πραγματικότητα με δύο βασικές επιλογές. Πρώτον, αυστηροποιεί τον τρόπο που «μοιράζεται» η ύλη, ώστε να μην καταρρέει η ισομέρεια όταν αυξάνονται μαζικά οι εισερχόμενες μηνύσεις και δικογραφίες. Δεύτερον, βάζει ψηφιακή και στατιστική λογική στη διαχείριση, ώστε η διοίκηση της υπηρεσίας να έχει εικόνα όχι μόνο του πλήθους, αλλά και της δυσχέρειας των υποθέσεων.
Το νέο μοντέλο χρέωσης με κατώτατα και ανώτατα όρια και κλίμακα 1 έως 5
Η πιο «ηχηρή» παρέμβαση του κανονισμού αφορά στη χρέωση δικογραφιών και τη διαχείριση των μηνύσεων, εγκλήσεων και αναφορών. Καθορίζονται κατώτατα και ανώτατα μηνιαία όρια, με ρητή αναφορά σε αριθμούς, που λειτουργούν ως πλαίσιο διοικητικής πειθαρχίας. Ορίζεται, μεταξύ άλλων, κατώτατο όριο 200 και ανώτατο 500 για μηνύσεις, εγκλήσεις και αναφορές σε συγκεκριμένες περιπτώσεις υπηρεσιακής χρέωσης, ενώ για εισαγγελικούς λειτουργούς προβλέπονται κλίμακες όπως 10 έως 30 για μηνύσεις, εγκλήσεις και αναφορές και 30 έως 70 για δικογραφίες προκαταρκτικές, προανακριτικές και ανακριτικές. Η υπέρβαση του ανώτατου ορίου προβλέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως υποστελέχωση ή ασυνήθιστα μαζική ροή δικογραφιών.
Το σημαντικότερο, όμως, είναι η καθιέρωση συστήματος ταξινόμησης σοβαρότητας και δυσχέρειας από 1 έως 5. Σε αυτή την κλίμακα, η κατηγορία 1 αφορά απλούστερες υποθέσεις, που μπορεί να περαιώνονται άμεσα ή να οδηγούνται γρήγορα σε αρχειοθέτηση. Η κατηγορία 2 ανεβαίνει σε υποθέσεις με ανάγκη προκαταρκτικής εξέτασης χωρίς ιδιαίτερα σύνθετα ζητήματα. Η κατηγορία 3 αφορά πιο σύνθετες υποθέσεις, συχνά με ογκώδες υλικό ή περισσότερους κατηγορούμενους, όπου απαιτούνται διώξεις και ενδεχομένως κύρια ανάκριση. Η κατηγορία 4 περιγράφει ιδιαίτερα σοβαρές και περίπλοκες υποθέσεις με πολλούς εμπλεκόμενους και δυσχερή νομικά ζητήματα. Η κατηγορία 5 κορυφώνει την κλίμακα με ενέργειες όπως άσκηση αναίρεσης ή προτάσεις σε δικαστικό συμβούλιο σε υποθέσεις εξαιρετικής δυσχέρειας.
Το κλειδί βρίσκεται στον τρόπο εφαρμογής. Ο βαθμός δυσκολίας τίθεται από τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών που χρεώνει την υπόθεση και καταγράφεται εμφανώς στη δικογραφία, ενώ μπορεί να τροποποιηθεί αν η εξέλιξη της υπόθεσης το δικαιολογεί. Παράλληλα, επειδή υπάρχει ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής, η κατάταξη προβλέπεται να αποτυπώνεται και ψηφιακά, ώστε να παράγονται στατιστικά στοιχεία. Εδώ ο κανονισμός δείχνει καθαρά ότι θέλει μια υπηρεσία που να διοικείται με μετρήσιμους δείκτες, όχι με γενικές εντυπώσεις.
Ο ρόλος του Διευθύνοντος και η γραμμή διοίκησης στην πράξη
Ο κανονισμός αποδίδει ευρύ φάσμα αρμοδιοτήτων στον Διευθύνοντα την Εισαγγελία. Εκτός από την εκπροσώπηση της υπηρεσίας, προβλέπει εποπτεία σε όλο το προσωπικό της γραμματείας και σύνδεση με τις αντίστοιχες περιφερειακές υπηρεσίες της Δικαστικής Αστυνομίας, δίνοντας εικόνα μιας ενιαίας διοικητικής αλυσίδας.
Ιδιαίτερη σημασία έχει ότι ο Διευθύνων μπορεί να εκδίδει δεσμευτικές εγκύκλιες οδηγίες για θέματα λειτουργίας, να καθορίζει εσωτερικές υπηρεσίες και ωράριο και να ρυθμίζει τον τρόπο επικοινωνίας. Πρόκειται για ένα μοντέλο διοίκησης που επιδιώκει ενιαία γραμμή, ώστε να περιορίζονται οι τριβές και η ανομοιογένεια. Ταυτόχρονα, διατηρείται η αρχή της εισαγγελικής ανεξαρτησίας ως προς την ουσιαστική κρίση κάθε υπόθεσης, αφού η ενημέρωση του Διευθύνοντος δεν σημαίνει δέσμευση του χειριστή εισαγγελικού λειτουργού.
Στο πλαίσιο της καθημερινής δικαστικής λειτουργίας, περιγράφεται και ο ρόλος του Εισαγγελέα Υπηρεσίας, με αρμοδιότητες που εκτείνονται από αυτόφωρα και ακροάσεις μέχρι ζητήματα ακούσιας νοσηλείας, εκτέλεσης ποινών, περιοριστικών όρων και διαχείρισης αιτημάτων πολιτών και δικηγόρων. Η εικόνα που προκύπτει είναι ένα υπηρεσιακό κέντρο πρώτης γραμμής, όπου η πίεση χρόνου είναι μόνιμος παράγοντας.
Νέο Γραφείο Έρευνας και Νομολογίας και η ψηφιακή κατεύθυνση
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες θεσμικές κινήσεις είναι η σύσταση Γραφείου Έρευνας και Νομολογίας, που υπάγεται απευθείας στη Διεύθυνση της Γραμματείας. Περιγράφεται ως δομή που θα οργανώνει βιβλιοθήκη και θα παρακολουθεί τη νομολογιακή βάση δεδομένων όταν αυτή υλοποιηθεί. Πρόκειται για επιλογή που δείχνει ότι η εισαγγελία θέλει να «χτίσει» μνήμη και τεκμηρίωση, κάτι κρίσιμο για υπηρεσίες που διαχειρίζονται μεγάλο όγκο υποθέσεων με επαναλαμβανόμενα νομικά ζητήματα.
Παράλληλα, προβλέπεται δυνατότητα ορισμού εισαγγελικού λειτουργού για συμμετοχή σε ομάδες εργασίας που αφορούν δράσεις ηλεκτρονικής δικαιοσύνης. Η αναφορά στην ψηφιακή πύλη και στο σύστημα «ΣΟΛΩΝ» εμφανίζεται ως προετοιμασία για μετάβαση σε πιο ολοκληρωμένες ροές, όπου η καταχώριση, η διακίνηση και η παρακολούθηση υποθέσεων θα είναι πιο αυτοματοποιημένη.
Δικαστική Αστυνομία και ειδικές θεματικές αρμοδιότητες
Ο κανονισμός προβλέπει περιφερειακή υπηρεσία Δικαστικής Αστυνομίας Αστυνομικού Τομέα, με 1 προϊστάμενο τμήματος και 3 φρουρούς, στοιχείο που εντάσσεται στη γενικότερη αρχιτεκτονική του ν. 5049/2023 για τη Δικαστική Αστυνομία. Η ουσία για την τοπική λειτουργία είναι ότι ενισχύεται το πλέγμα υποστήριξης μέσα στο δικαστικό μέγαρο και γύρω από αυτό, από επιδόσεις έως ζητήματα ασφαλείας και εκτέλεσης.
Ταυτόχρονα, δίνεται στον Διευθύνοντα η δυνατότητα να αναθέτει ειδικά καθήκοντα σε Αντεισαγγελείς Πρωτοδικών, σε θεματικά πεδία όπως ρατσιστική βία, ηλεκτρονικό έγκλημα, προστασία ζώων, περιβάλλον, ενδοοικογενειακή βία, αθλητική βία, τυχερά παίγνια και οργανωμένο έγκλημα. Αυτή η λογική «τομεοποίησης» αποτυπώνει μια τάση εξειδίκευσης, ώστε οι πιο απαιτητικές κατηγορίες υποθέσεων να αποκτούν σταθερή εστίαση και συνέπεια χειρισμού.
Το στοίχημα της ισομέρειας και οι πιέσεις των αριθμών
Η εισαγωγή αριθμητικών ορίων και κλίμακας δυσχέρειας έχει διπλή ανάγνωση. Από τη μία, δημιουργεί μηχανισμό ισομέρειας και λογοδοσίας, περιορίζοντας παράπονα για άνιση κατανομή και παρέχοντας βάση για στατιστική αποτίμηση του έργου. Από την άλλη, οι αριθμοί μπορεί να λειτουργήσουν ως «διοικητικός στόχος» που πιέζει προς ταχύτητα, ειδικά σε περιόδους υψηλής εισροής. Η πρόβλεψη ότι οι δικογραφίες μετά από δεύτερη ή περισσότερες παραγγελίες χρεώνονται χωρίς αριθμητικό περιορισμό στον λειτουργό που τις διέταξε, φωτίζει ακριβώς αυτό το ρίσκο, την πιθανότητα συσσώρευσης εργασίας σε όσους χειρίζονται τις πιο σύνθετες, μακρόχρονες υποθέσεις.
Επιπλέον, σε νησιωτικές περιφέρειες, η εποχικότητα και η υποστελέχωση μπορούν να μετατρέψουν την «εξαιρετική περίπτωση» σε συχνό φαινόμενο. Εκεί θα κριθεί στην πράξη αν οι δικλείδες ευελιξίας, όπως η δυνατότητα αιτιολογημένης μειωμένης χρέωσης ή η αναπροσαρμογή της κατηγορίας δυσχέρειας, μπορούν να απορροφήσουν τους κραδασμούς χωρίς να χαθεί η ισορροπία που υπόσχεται το κείμενο.
Νέος εσωτερικός κανονισμός στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Ρόδου με αυστηρούς κανόνες χρέωσης και ψηφιακή στόχευση
