Σε μια χρονική συγκυρία που οι υδατικοί πόροι της χώρας δείχνουν σημάδια εξάντλησης και η απειλή της λειψυδρίας επανέρχεται με ένταση, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προχώρησε στη συγκρότηση ειδικής Ομάδας Εργασίας (Task Force) για την παρακολούθηση και επιτάχυνση των κρίσιμων έργων αντιμετώπισης της κατάστασης.
Σύμφωνα με πληροφορίες στο energygame.gr στόχος της ομάδας είναι να επιτευχθεί θεσμική και συστηματική ώθηση προς την κατεύθυνση ωρίμανσης και υλοποίησης έργων που κρίνονται αναγκαία για την ενίσχυση της υδατικής επάρκειας. Η Ομάδα Εργασίας αναλαμβάνει τρεις διακριτές αποστολές: πρώτον, την παρακολούθηση όλων των προπαρασκευαστικών και υποστηρικτικών ενεργειών που απαιτούνται για την εκκίνηση και υλοποίηση των σχετικών έργων· δεύτερον, την αξιολόγηση και ιεράρχηση των παρεμβάσεων με βάση τις προτεραιότητες και τις ανάγκες της Περιφέρειας· και τρίτον, την εποπτεία της υλοποίησης των ίδιων των έργων, με την υποχρέωση να παρέχει κατευθύνσεις και να διαμορφώνει τεκμηριωμένες εκτιμήσεις για την πρόοδο ή την καθυστέρηση κάθε επιμέρους έργου.
Στο μέτωπο των άμεσων παρεμβάσεων, έχει ήδη ολοκληρωθεί η κατάρτιση του καταλόγου των βραχυπρόθεσμων μέτρων. Σε αυτά περιλαμβάνονται οι πρώτες ενεργοποιήσεις γεωτρήσεων που είχαν εγκαταλειφθεί για χρόνια, καθώς και επιλεκτικές αφαλατώσεις, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως έργα μεσοπρόθεσμου χαρακτήρα. Η διαδικασία ενεργοποίησης περιλαμβάνει επανελέγχους για την κατάσταση των υδροφορέων, τεχνικές επεμβάσεις για την αποκατάσταση της λειτουργίας τους και έλεγχο των αποθεμάτων νερού. Επιπλέον, ήδη αξιοποιείται πρόσθετη οικολογική παροχή από συγκεκριμένα σημεία του υδρογραφικού δικτύου, προσθέτοντας εκατομμύρια κυβικά μέτρα διαθέσιμου νερού σε περιοχές που βρίσκονται σε οριακή κατάσταση.
Σε δεύτερο πλάνο έρχονται οι μεσοπρόθεσμες λύσεις. Εκεί πρωταγωνιστούν οι αφαλατώσεις. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν πηγές τα εν λόγω έργα προϋποθέτουν προσεκτική επιλογή θέσεων εγκατάστασης και τεχνικών παραμέτρων, ενώ συχνά οι αποφάσεις δεν βασίζονται μόνο σε τεχνικά, αλλά και σε πολιτικά ή κοινωνικά κριτήρια. Ορισμένες από τις θέσεις που εξετάζονται έχουν ήδη υποβληθεί προς αξιολόγηση από την ΕΥΔΑΠ.
Από πλευράς ΕΥΔΑΠ, ο διευθύνων σύμβουλος Χάρης Σαχίνης αναγνώρισε στο πλαίσιο της τακτικής γενικής συνέλευσης ότι η κατάσταση είναι εξαιρετικά σοβαρή, αλλά ταυτόχρονα διαχειρίσιμη, υπογραμμίζοντας πως «τα αποθέματα επαρκούν για περίπου δύο χρόνια, ακόμη και αν δεν υπάρξουν ευνοϊκές καιρικές συνθήκες». Ωστόσο, έκανε σαφές πως η πρόβλεψη αυτή στηρίζεται σε ένα σφιχτό σενάριο διαχείρισης, το οποίο απαιτεί άμεση κινητοποίηση της Πολιτείας και εφαρμογή μέτρων περιορισμού της σπατάλης. Παρά το μαξιλάρι ασφαλείας που προσφέρει το υφιστάμενο απόθεμα, εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος, υπενθυμίζοντας τις ενέργειες στις οποίες έχει ήδη προχωρήσει η εταιρεία: «Δεν θα αφήσουμε το θέμα στην τύχη του. Ήδη τροφοδοτούμε το σύστημα από νέα αντλησιοστάσια στη Μαυροσουβάλα, ενώ έχουμε εντοπίσει επαρκείς ποσότητες νερού στη Βοιωτία, που μπορούν να αξιοποιηθούν μέσω γεωτρήσεων για την υδροδότηση του λεκανοπεδίου, χωρίς να επηρεάζεται η άρδευση των αγροτικών καλλιεργειών».
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ΕΥΔΑΠ έχει αναλάβει μελέτες για όλα τα κρίσιμα έργα, τόσο άμεσης όσο και μεσοπρόθεσμης ή μακροπρόθεσμης εφαρμογής. Στο επίκεντρο του σχεδιασμού βρίσκεται η υλοποίηση ενός στρατηγικού έργου ύψους 535 εκατ. ευρώ, για τη μεταφορά νερού από τη λίμνη Κρεμαστών –μέσω των παραποτάμων του Αχελώου, Καρπενησιώτη και Κρικελιώτη– που θα μπορούσε να διασφαλίσει την επάρκεια της Αττικής για τουλάχιστον 50 χρόνια. Όπως εξήγησε ο κ. Σαχίνης, το έργο έχει κατανεμηθεί σε δύο φάσεις (Α΄ φάση 365 εκατ. ευρώ και Β΄ φάση 170 εκατ. ευρώ) και χαρακτηρίστηκε πρόσφατα ως στρατηγικής σημασίας μέσω σχετικής νομοθετικής ρύθμισης. Οι σχετικές μελέτες και περιβαλλοντικές άδειες προχωρούν, και εφόσον υπάρξει έγκαιρη κινητοποίηση του Δημοσίου και εξεύρεση χρηματοδότησης, είναι εφικτό να προκηρυχθεί διαγωνισμός ακόμη και εντός του 2026. Η περίοδος κατασκευής του έργου εκτιμάται σε περίπου δύο έτη.
Όπως τονίζει ο κ. Σαχίνης, η εταιρεία εργάζεται πάνω σε αυτά τα σενάρια τα τελευταία δύο χρόνια, προειδοποιώντας ωστόσο ότι αν δεν προχωρήσουν οι απαραίτητες αποφάσεις από πλευράς πολιτείας, η Αττική ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπη με σοβαρά προβλήματα επάρκειας. Σημαντικό ρόλο στον χαρακτήρα του έργου έχει η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση που το εντάσσει στις στρατηγικές επενδύσεις. Η ΕΥΔΑΠ έχει ήδη αναλάβει την εκπόνηση πολλαπλών μελετών –συμπεριλαμβανομένων όσων αφορούν το έργο των Κρεμαστών– στο πλαίσιο της συνεργασίας της με το ΥΠΕΝ. Όπως επισήμανε ο κ. Σαχίνης, «αν γίνουν αυτά που πρέπει από πλευράς κράτους, υπάρχουν λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν. Αλλιώς, θα υπάρξει πρόβλημα».
Καμπανάκι από τη BEYOND για ταμιευτήρες Μόρνου και Ευήνου
Το τοπίο γίνεται ακόμη πιο σύνθετο από την πραγματικότητα των υφιστάμενων ταμιευτήρων. Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της Επιχειρησιακής Μονάδας BEYOND του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, η εικόνα των βασικών ταμιευτήρων που υδροδοτούν την Αττική είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Η λίμνη του Μόρνου, τον Μάιο του 2025, διέθετε μόλις το 65% της μέγιστης επιφάνειάς της για την εποχή, όταν πριν από δύο χρόνια βρισκόταν σχεδόν στο πλήρες.
Ο ταμιευτήρας του Εύηνου βρίσκεται επίσης κάτω από τα φυσιολογικά όρια, γεγονός που τον καθιστά ανίκανο να ενισχύσει ουσιαστικά το σύστημα ύδρευσης. Οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας, η εξαιρετικά περιορισμένη χιονοκάλυψη του χειμώνα και οι αυξημένες θερμοκρασίες έχουν επιδεινώσει την εξάτμιση και περιορίσει τις φυσικές εισροές νερού στους ταμιευτήρες. Η κατάσταση, όπως τονίζεται στη μελέτη, παραπέμπει στην οριακή χρονιά του 2008, με τις δεξαμενές της Αττικής να καταγράφουν πλέον τα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων είκοσι ετών. Παρά τη μικρή ανάκαμψη στις βροχοπτώσεις, η συνολική εικόνα παραμένει κρίσιμη και ενισχύει την ανάγκη άμεσης ενεργοποίησης λύσεων σε όλα τα επίπεδα.
Η σύνταξη του Εθνικού Σχεδίου για τη διαχείριση της λειψυδρίας, παρότι είχε εξαγγελθεί για το καλοκαίρι, βρίσκεται ακόμα σε φάση τεχνικής επεξεργασίας. Οι πληροφορίες δείχνουν ότι απέχουμε ακόμη από την ολοκλήρωση του σχεδίου, καθώς απαιτείται πλήρης εικόνα κόστους, οφελών, τεχνικών δυνατοτήτων και περιβαλλοντικών επιπτώσεων για κάθε πιθανή λύση. Παράλληλα, Παρά την προσπάθεια επιτάχυνσης, ο Εθνικός Σχεδιασμός για τη διαχείριση των υδατικών πόρων, που είχε προαναγγελθεί για το καλοκαίρι, φαίνεται να καθυστερεί. Πηγές με γνώση του θέματος παραδέχονται ότι ακόμη δεν υπάρχουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία για μια τεκμηριωμένη σύνθεση αποφάσεων.
Οι τελικές πολιτικές αποφάσεις για τη σύνθεση του μίγματος έργων θα κριθούν με βάση πλήρη δεδομένα κόστους, τεχνικής εφικτότητας, επιπτώσεων και αναγκών. Μέχρι τότε, η πολιτική ηγεσία καλείται να δράσει με βάση τις ενδείξεις και την πίεση του χρόνου, ενώ το ερώτημα που παραμένει ανοιχτό είναι αν ο κρατικός μηχανισμός θα καταφέρει να ανταποκριθεί προτού τα αποθέματα στερέψουν.
Πηγή: energygame.gr
