Για 40 χρόνια (και όχι για 5, όπως ήταν η αρχική εισήγηση) εγκρίθηκε χτες, από το Συμβούλιο της Δημοτικής Κοινότητας Ρόδου, η παραχώρηση χρήσης του δημοτικού κτηρίου των πρώην σφαγείων Δήμου Ρόδου, στο Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Νότιας Δωδεκανήσου, για τη δημιουργία ναυτικού μουσείου – πολυχώρου εκδηλώσεων.
Η απόφαση είχε περάσει και από το δ.σ. του Λιμενικού Ταμείου (τον περασμένο Μάρτιο) ενώ αναμένεται να έρθει και στο Δημοτικό Συμβούλιο Ρόδου.
Στη σχετική Απόφαση αναφέρονται τα εξής:
«Η παραχώρηση γίνεται υπό τους ακόλουθους όρους και συμφωνίες, όπου το Δ.Λ.Τ.Ν.Δ. υποχρεούται:
-Να φροντίζει, προστατεύει, συντηρεί και διατηρεί σε καλή κατάσταση το ακίνητο.
-Να είναι υπεύθυνο κάθε αστικής ευθύνης προς τρίτους για τυχόν προκληθησόμενες ζημιές οφειλόμενες σε οποιαδήποτε αιτία από τη χρήση του ακινήτου, ούτως ώστε να βρίσκεται σε άριστη λειτουργική κατάσταση.
-Απαγορεύεται απολύτως η καθ’ οιονδήποτε τρόπο παραχώρηση της χρήσης του ακινήτου από το Δ.Λ.Τ.Ν.Δ. εξολοκλήρου ή τμήματος αυτού σε τρίτο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, χωρίς την προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του Δήμου.
Οποιαδήποτε τυχόν παραχώρηση γίνει χωρίς την τήρηση της προϋπόθεσης αυτής, είναι αυτοδίκαια άκυρη και δεν θα δεσμεύει με οποιονδήποτε τρόπο τον Δήμο Ρόδου.
Επίσης, απαγορεύεται απόλυτα η χωρίς την έγγραφη συναίνεση του δήμου αλλαγή της χρήσης του ακινήτου από το Δ.Λ.Τ.Ν.Δ..
Κάθε επέμβαση στο ακίνητο θα γίνεται νόμιμα από την πλευρά του, με τις αδειοδοτήσεις των αρμοδίων Υπηρεσιών και τις απαιτούμενες κατά τον νόμο άδειες, ούτως ώστε να βρίσκεται σε άριστη λειτουργική κατάσταση και θα ακολουθεί η έγγραφη ενημέρωση προς το Τμήμα Αξιοποίησης Ακίνητης Περιουσίας & Κτηματολογίου της Δ/νσης Οικονομικών Υπηρεσιών του δήμου Ρόδου.
Κάθε εργασία που θα κριθεί απαραίτητη για τη λειτουργία του ακινήτου, θα βαρύνει αποκλειστικά το Δ.Λ.Τ.Ν.Δ., όπως και οι δαπάνες προς τους οργανισμούς ΔΕΗ, ΔΕΥΑΡ, εταιρεία τηλεπικοινωνιών, κ.λπ..
-Αναλαμβάνει την καθαριότητα του περιβάλλοντος χώρου.
-Να διατηρεί και να διαφυλάσσει την κατοχή του ακινήτου, τις υπέρ αυτού δουλείες, τα όρια αυτού και εν γένει το ακίνητο σε καλή κατάσταση, προστατεύοντας αυτό απέναντι σε κάθε καταπάτηση.
-Κάθε παράβαση των όρων του παρόντος, που συνομολογούνται ρητά ως ουσιώδεις, συνεπάγεται τη λύση της παρούσας.
Οποιαδήποτε τυχόν τροποποίηση των όρων του παρόντος, θα αποδεικνύεται αποκλειστικά και μόνον με έγγραφα, αποκλειόμενου οποιουδήποτε άλλου αποδεικτικού μέσου, ακόμα και του όρκου.
Στην άμεση λύση της παραχώρησης χρήσης και απόδοσης του ακινήτου, εφόσον ζητηθεί από τον Δήμο Ρόδου. Η παραχώρηση θα ανακληθεί με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου.
Μετά την παρέλευση της πενταετούς δωρεάν παραχώρησης χρήσης και κατόπιν αιτήματος, θα επανεξετασθεί η παράταση της παραχώρησης.
Ο Δήμος με ρητή επιφύλαξη κάθε νομίμου δικαιώματός του, έχει το δικαίωμα της μονομερούς καταγγελίας της παραχώρησης.
Κατόπιν όλων των παραπάνω καλεί το Σώμα να αποφασίσει σχετικά».
Όπως έγραψε η ‘δ’ για την αξιοποίηση του κτηρίου των παλαιών σφαγείων, αφού πέρασαν πολλά χρόνια αδράνειας, ήρθε η ώρα να προχωρήσουν οι διαδικασίες και να αλλάξει λειτουργία και να αποτελέσει ένα έργο – σταθμό, που θα τιμά τη ναυτική ταυτότητα του νησιού και θα επενδύει στον πολιτισμό ως μοχλό βιώσιμης ανάπτυξης. Από τη Μινωική εποχή μέχρι τη νεωτερικότητα, η Ρόδος αποτέλεσε σταυροδρόμι πολιτισμών, κόμβο εμπορικών διαδρομών, λιμάνι υποδοχής και εξόδου ιδεών, ανθρώπων και αγαθών. Η σχέση του νησιού με τη θάλασσα δεν ήταν ποτέ επιφανειακή· ήταν βαθιά, οργανική και ζωτικής σημασίας.
Η ναυτική ιστορία της Ρόδου είναι από τις παλαιότερες και πιο πλούσιες του Αιγαίου. Ήδη από τα Ομηρικά έπη, βλέπουμε τον Τληπόλεμο να ηγείται 9 πλοίων στον Τρωικό Πόλεμο. Τον 8ο αιώνα π.Χ., η Λίνδος –παρά την έλλειψη εύφορης γης– αναδεικνύεται σε ναυτική δύναμη, με δικά της ναυπηγεία και ένα δικό της πλοίο, το «Λινδικόν».
Ροδιακό Ναυτικό Δίκαιο: Μια παρακαταθήκη
αιώνων
Ανάμεσα στα πιο διαχρονικά πολιτιστικά επιτεύγματα της Ρόδου συγκαταλέγεται ο Ροδιακός Ναυτικός Κώδικας. Συντάχθηκε μεταξύ 479 και 475 π.Χ. και αποτέλεσε τον πρόγονο του σύγχρονου Διεθνούς Ναυτικού Δικαίου. Κατέγραψε πρακτικές, καθήκοντα, δικαιώματα και υποχρεώσεις όσων συμμετείχαν στο θαλάσσιο εμπόριο – ένα τεκμήριο όχι μόνο νομικής σοφίας αλλά και πολιτιστικής ωριμότητας.
Η ύπαρξη ενός τέτοιου κώδικα σε τόσο πρώιμη περίοδο αποδεικνύει ότι οι Ρόδιοι δεν ήταν απλώς ναυτικοί, αλλά θεσμικοί δημιουργοί και φορείς πολιτισμού. Και όμως, παρά αυτή την ιστορική παρακαταθήκη, η Ρόδος δεν διαθέτει σήμερα ένα Ναυτικό Μουσείο αντάξιο της ιστορίας της.
Ένα αναξιοποίητο κτήριο, μια ανεκμετάλλευτη ευκαιρία
Το κτήριο των παλαιών Σφαγείων στη Ρόδο είναι ένα εγκαταλελειμμένο κομμάτι του αστικού ιστού με ισχυρή χωρική και ιστορική παρουσία. Βρίσκεται σε κομβικό σημείο – δίπλα στο λιμάνι της Ακαντιάς, μία από τις τρεις κύριες πύλες εισόδου στο νησί. Και ακριβώς γι’ αυτό, αποτελεί ιδανική υποδομή για μια αναγέννηση πολιτισμού.
Η δημιουργία Ναυτικού Μουσείου στην Ακαντιά δεν αφορά μόνο στο παρελθόν. Είναι ένα στρατηγικό βήμα για το μέλλον. Σε μια εποχή που η τουριστική ανάπτυξη κινδυνεύει να ισοπεδωθεί από τον μαζικό και άναρχο χαρακτήρα της, η πολιτιστική επένδυση προσφέρει ένα βιώσιμο εναλλακτικό μοντέλο.
Ο επισκέπτης δεν αναζητά μόνο θάλασσα και ήλιο. Αναζητά ιστορία, εμπειρία, ταυτότητα. Ένα Ναυτικό Μουσείο δίπλα από το σημείο αφίξεων του λιμανιού θα λειτουργεί ως πρώτος σταθμός επαφής με τον νησιώτικο πολιτισμό – μια “συνάντηση” με τη μνήμη και την αξία της Ρόδου.
Ταυτόχρονα, ο Πολυχώρος Εκδηλώσεων θα δώσει πνοή σε ένα ανενεργό κομμάτι του δημόσιου χώρου, θα δημιουργήσει νέες πολιτιστικές δομές και θα προσφέρει δυνατότητες για συνέδρια, εκθέσεις, συναυλίες, δράσεις για παιδιά, κ.ά. Με σωστή διαχείριση, μπορεί να καταστεί οικονομικά βιώσιμος και κοινωνικά αναγκαίος.
Η πολιτιστική διπλωματία της Ρόδου
Μέσα από το μουσείο, η Ρόδος θα μπορεί να ξαναπάρει τον ρόλο που της ανήκει στη διεθνή πολιτιστική σκηνή. Μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις, συνεργασίες με μουσεία της Μεσογείου, προγράμματα εκπαιδευτικής και τουριστικής προβολής – όλα είναι εφικτά.
Όπως σημειώνει ο καθηγητής Κωνσταντίνος Δεσπότοπουλος, η Ρόδος είναι “το αγλάισμα του Αιγαίου”, και όχι τυχαία. Ο Κολοσσός, οι Ολυμπιονίκες, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, τα λιμάνια και οι στόλοι της δεν είναι απλώς περασμένα μεγαλεία – είναι θεμέλια πάνω στα οποία μπορεί να οικοδομηθεί ένα νέο αφήγημα για τον τόπο.
Η παραχώρηση του κτηρίου των παλιών Σφαγείων δεν είναι μια απλή διοικητική πράξη. Είναι πράξη πολιτιστικής ευθύνης. Είναι κίνηση στρατηγική, με πολλαπλά οφέλη: πολιτιστικά, τουριστικά, κοινωνικά και –μακροπρόθεσμα– οικονομικά.
