Ο Γιάνης Βαρουφάκης μίλησε στο STERN, κάνοντας εξομολογήσεις για τον τρόπο που του συμπεριφέρονταν στο Eurogroup, τη δικτατορική συμπεριφορά του Σόιμπλε αλλά και την αγάπη που του τρέφει, τις εμπειρίες του με τον Γκάμπριελ και χαρακτηρίζει τα δάνεια μέσο υποδούλωσης λαών, αλλά εργαλείο για να μένουν υγιείς και σταθερές οι Τράπεζες.
Ο λαλίστατος πρώην Υπουργός Οικονομικών, εξηγεί γιατί δεν είναι αποτυχημένος, περιμένοντας την Ιστορία να δείξει αν άφησε τη σφραγίδα του, ενώ δηλώνει ότι υποχρεωτικά λόγω καταστάσεων πολιτικοποιήθηκε από τα 3 του χρόνια και καταγγέλει την προσπάθεια να θαφτούν οι αξίες και τα ιδανικά της δημοκρατίας.
Ο Γιάνης Βαρουφάκης κάθισε απέναντι από τον δημοσιογράφο που χαρακτήρισε τα λεγόμενά του αφελή, τον ίδιο «ο κύριος τα ξέρω όλα-λαμπρός καθηγητής» και χωρίς περιστροφή «άνθρωπο που κατασκευάζει συνωμοσίες». Εκείνος από την άλλη περιέγραψε ακόμα και την αίσθησή του ότι η επιθυμία της Κυβέρνησης ήταν να υπάρξει αποτέλεσμα στο δημοψήφισμα το «ναι», ώστε να αποδράσει των ευθυνών της.
Διαβάστε όλη τη συνέντευξη του Γιάνη Βαρουφάκη στο STERN
Ένα φάντασμα ανατέλλει πάνω από την Ευρώπη, κ Βαρουφάκη, το φάντασμα του ΣΥΡΙΖΑ. Όλες οι δυνάμεις της παλιάς Ευρώπης έχουν εισέλθει σε μια ιερή συμμαχία, σε μια προσπάθεια να κυνηγήσουν αυτό το φάντασμα: η τρόικα και το Eurogroup, η καγκελάριος Μέρκελ, ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Σίγκμαρ Γκάμπριελ, η κυβέρνηση της Φινλανδίας και οι επενδυτές της Goldman Sachs.
Δεν μπορώ να βοηθήσω σε αυτό, αλλά γελάω με το γεγονός ότι κάποιος από τη Γερμανία, μια χώρα της οποίας η κυβέρνηση είναι τόσο αποφασισμένη να μας ταλαιπωρήσει, έρχεται εδώ θεωρώντας μας μια παραλλαγή του «Κομμουνιστικού Μανιφέστου» του Μαρξ. Φυσικά και είναι ένας ύπουλος ισχυρισμός για τον ΣΥΡΙΖΑ ότι τοποθετείται στο ίδιο επίπεδο με τον κομμουνισμό. Είναι αυτό που κάνουν οι εχθροί μας για να μας δυσφημίσουν.
Αυτό δεν είναι πλέον αναγκαίο, μετά από όλα αυτά, το φάντασμα του ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη εξημερωθεί, έχει ταπεινωθεί.
Είναι κι αυτός ένας τρόπος για να το δεις.
Αποδεχθήκατε τους όρους του Eurogroup, συμπεριλαμβανομένων των περικοπών στις συντάξεις και τη δραστική αύξηση του φόρου προστιθέμενης αξίας – ένα σύνολο με το οποίο ήσασταν κατηγορηματικά αντίθετοι εδώ και χρόνια.
Έτσι είναι. Και είμαι ακόμα αντίθετος. Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στην κυβέρνηση πάλεψα ενάντια σε αυτό που αποκαλούν «πακέτο διάσωσης». Θα φέρει δυστυχία και πόνο, αλλά σίγουρα δεν φέρει την οικονομική ανάπτυξη. Ωστόσο, δεν θα έλεγα ότι οι άνθρωποι εξαπατήθηκαν. Ίσως είναι ακόμα χειρότερο: εμείς εξαπατήσαμε τους εαυτούς μας.
Έχω φέρει μαζί μια φωτογραφία. Δείχνει τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και τον Πρόεδρο του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, λίγο μετά την αποδοχή από τον πρωθυπουργό σας, τον Αλέξη Τσίπρα, του πακέτου διάσωσης.
Δεν είναι ένα πακέτο διάσωσης, είναι μια προσταγή, μία επιβολή. Δείξε μου τη φτωογραφία. Θεέ μου! Δεν το έχω ξαναδει ποτέ αυτό! Πρέπει να πάρω αυτή τη φωτογραφία. Είναι απίστευτο πόσο ικανοποιημένοι φαίνονται! Αυτό συνέβη τη Δευτέρα 13 Ιουλίου. Η Ελλάδα κρεμόταν στην αγχόνη και όμως, εκείνοι γιόρταζαν τη μεγαλύτερη επίθεση στην ευρωπαϊκή δημοκρατία από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Γελάνε ενώ θάβουν τις αξίες, τα ιδανικά και τις αρχές της δημοκρατίας.
Αυτό που λέτε είναι παράτολμο. Πρόκειται για την παροχή ενός πακέτου διάσωσης …
Όχι!
…για να βοηθηθεί η χώρα σας! Δισεκατομμύρια και δισεκατομμύρια ευρώ μπήκαν στην οικονομία της Ελλάδας
Σταματήστε να το λέτε συνεχώς και να μας θυμώνετε με αυτή τη βοήθεια. Το μόνο που συμβαίνει είναι να μας αναγκάζει να είμαστε σε μία αιώνια δουλεία! Εκ των πραγμάτων, αυτό το πακέτο διάσωσης έχει μετατρέψει την Ελλάδα σε προτεκτοράτο, σε ένα κράτος υποτελές. Το Eurogroup, το οποίο δεν έχει καμία δημοκρατική νομιμοποίηση, εκδίδει εντάλματα για τις χώρες. Θέλουν την ταπείνωση με τα θέματα για τα οποία μιλούν. Αυτό το Eurogroup λειτουργεί χωρίς ελέγχους – και παίρνει αποφάσεις ζωής και θανάτου. Η ίδρυση του Eurogroup σήμανε τον θάνατο της δημοκρατίας. Ποιος πυροβολεί την Ευρώπη; Οι τράπεζες; Οι άνθρωποι;
Ο λαός ψήφισε υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ.
Και αυτό είναι ακριβώς το πρόβλημα. Μιλούσα κάποτε με τον πρώην υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Λάρι Σάμερς. Μου είπε: “Γιάννη, έχετε κάνει ένα τεράστιο στρατηγικό λάθος”. Τον ρώτησα με ποιον τρόπο. “Κερδίσατε τις εκλογές”.
Από την πρώτη στιγμή, ο ΣΥΡΙΖΑ φέρει το κύριο βάρος ενός τεράστιου θυμού γιατί κάναμε ένα πρόγραμμα πάνω στο θέμα που υπήρξε το κυρίαρχο και αδιαμφισβήτητο δόγμα στην Ευρώπη για τα επόμενα χρόνια: λιτότητα. Μια πολιτική περικοπών που έχει αποτύχει εδώ και χρόνια, αλλά έχει συστηματική εξαθλιώσει τον λαό. Κάνει τον λαό να αισθάνεται απελπισμένος. Νέους και μεγαλύτερους. Αυτό που βιώνουμε σήμερα είναι ο συνολικός θρίαμβος του νεοφιλελευθερισμού. Αυτό σημαίνει το τέλος της ανθρωπότητας.
Εάν είναι έτσι, τότε τι στο καλό ο φίλος σου ο Αλέξης Τσίπρας συμφώνησε με αυτούς τους όρους;
Τι θα μπορούσε να είχε κάνει;
Θα μπορούσε να πει «όχι», για παράδειγμα.
Ήταν βασανιστικό για αυτόν. Κρατούσαν ένα όπλο στραμμένο στο κεφάλι του – και αυτό δεν είναι μια καλή διαπραγματευτική θέση. Δεν είσαι ελεύθερος να αποφασίσεις πότε είσαι έτοιμος να πεις : «Αν δεν συμφωνούμε, τότε οι τράπεζες θα παραμείνουν κλειστές. Θα σας συντρίψουμε! ».
Κάνατε την προεκλογική εκστρατεία σας με μεγάλες φανφάρες. Σύνθημά σας το «Η Ελπίδα έρχεται!».
Ναι.
Και οι άνθρωποι σας πίστεψαν.
Η κατάσταση ήταν τόσο απελπιστική που ψήφισαν εμάς. Στο τέλος του 2014, λίγο πριν από τις εκλογές, τέθηκε θέμα σχετικά με το ότι είχαμε φτάσει σε σημείο ανάκαμψης. Αλλά αυτό ήταν μόνο ανοδική τάση μόνο εξαιτίας του θαύματος των στατιστικών στοιχείων. Οι άνθρωποι γνώριζαν πολύ καλά ότι δεν ήταν σε καλύτερη κατάσταση. Ήξεραν ότι ήταν όλα ένα μάτσο ψέματα. Μας ψήφισαν, παρά την διάθεση της μιζέριας, της κατάθλιψης και της καταστροφολογίας που δημιουργήθηκε ενορχηστρωμένα εναντίον μας στα μέσα ενημέρωσης.
Στη συνέχεια, όμως, πριν από έξι μήνες, ο Τσίπρας στάθηκε μπροστά τους υποστηρικτές του ως θριαμβευτής νικητής των εκλογών, τραγουδώντας και χορεύοντας και φώναξε: «Αυτή είναι η αρχή ενός νέου κεφαλαίου για την Ελλάδα! Φεύγουμε από την καταστροφή της λιτότητας, την αφήνουμε πίσω μας! ».
Ναι. Αυτό ήταν το όνειρο, η ελπίδα.
Και τώρα το όνειρο έχει μετατραπεί σε εφιάλτη.
Ναι.
Αυτό που δεν καταλαβαίνω είναι το εξής: κάνατε ένα δημοψήφισμα σχετικά με τους όρους της διάσωσης. Μπορεί να κερδίσατε το δημοψήφισμα με μια ηχηρή ψήφο, αλλά στη συνέχεια …
Τι έγινε στη συνέχεια?
Στη συνέχεια η κυβέρνησή σας, η οποία υποτίθεται ότι είναι τόσο προσηλωμένη στον λαό, κάνει ακριβώς αυτό που οι άνθρωποι δεν θέλουν: τους θάβει στη σπηλιά των Βρυξελών.
Η μεταστροφή που έγινε από τον Τσίπρα ήταν, πώς να το πω, αξιοσημείωτη. Έχω ζήσει πολλές εμπειρίες αυτούς τους τελευταίους μήνες, πολύ περισσότερες από ό, τι ήθελα. Ένα από τα καλύτερα πράγματα που μου συνέβη ήταν σε μια εκδήλωση δύο ημέρες πριν το δημοψήφισμα. Είχα μια ομιλία μπροστά σε χιλιάδες ανθρώπους και το κλίμα ήταν τόσο υπέροχο, με γέμισε ενέργεια. Πήγα πίσω στη θέση μου στην κυβέρνηση, γεμάτος και ξεχωριστός από αυτήν την θετική δύναμη, αλλά μόλις έφτασα εκεί η ατμόσφαιρα ήταν τόσο διαφορετική. Σχεδόν όλοι ήταν τόσο αποκαρδιωμένοι. Ένιωθα σχεδόν σαν να ήλπιζαν σε ένα «ναι» στο δημοψήφισμα – ως μέσο απόδρασης από τις κυβερνητικές ευθύνες τους. Είχαν χάσει εντελώς το αγωνιστικό τους πνεύμα. Και όταν Τσίπρας υπέκυψε στα κελεύσματα, ήταν για μένα η πιο θλιβερή στιγμή.
Κύριε Βαρουφάκη, κατά κάποιο τρόπο πολλά από αυτά που μου λέτε ακούγονται αφελή. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι υπήρχαν δυνάμεις που δούλευαν με προθυμία για να σας τελειώσουν πολιτικά, αλλά και πρόθυμοες να πετάξουν την Ελλάδα από την ευρωζώνη.
Φυσικά. Αυτό είναι που μου είπε ο Σόιμπλε από την πρώτη στιγμή. Ξεκινώντας τον Ιανουάριο, είχαμε επίσης ένα πολεμικό υπουργικό συμβούλιο πόλεμο πέντε- έξι ανθρώπων που αφιέρωσαν τον εαυτούς τους στο σενάριο του Grexit. Έπρεπε να λάβουμε υπόψη μας όλες τις πτυχές, μετά από όλα αυτά. Είχαμε την πλάτη στον τοίχο. Τι επρόκειτο να συμβεί στη συνέχεια; Πάντα προσπαθούσα να σκεφτώ ένα βήμα πιο μπροστά από τους ομολόγους μας.
Μιλάτε σαν να βρισκόσασταν εν μέσω πολέμου.
Ήταν ένας πόλεμος. Ένας οικονομικός πόλεμος. Στις μέρες μας δεν χρειάζονται τανκς για να νικήσουμε κάποιον. Έσείς έχετε τις τράπεζες σας. Είναι λίγο σαν το έργο του Μπρεχτ «Το Μυθιστόρημα της Πεντάρας», όπου λέει: «Οι μέρες του ωμής, βρώμικης βίας πέρασαν. Δεν χρειάζεται πλέον να στείλεις δολοφόνους αν μπορείς απλά να στείλεις ένα δικαστικό επιμελητή».
Θέλατε να χρησιμοποιήσετε ένα χάκερ για να διεισδύσετε στην φορολογική αρχή και να δημιουργήσετε ένα παράλληλο τραπεζικό σύστημα. Θέλατε να πάρετε τα κεφάλαια στην κεντρική τράπεζα για να πληρώσετε τις συντάξεις, θέλατε…
Τι?! Εμείς ποτέ δεν ονειρευτήκαμε μια διάρρηξη. Δεν είμαστε ποτέ θερμοκέφαλοι, ριψοκίνδυνοι και παρορμητικοί. Ωστόσο, στο πολεμικό υπουργικό συμβούλιο είχαμε εξετάσει και προσομοιώσει μια σειρά από σενάρια πριν από την απόρριψή τους.
Και τι ήταν αυτά, δώστε μου ένα παράδειγμα; Η εισαγωγή ενός παράλληλου νομίσματος;
Ναι. Μετά από όλα, αυτό είναι ένα θέμα στο οποίο έχω βασίσει την ακαδημαϊκή μου καριέρα. Αλλά η εισαγωγή ενός παράλληλου νομίσματος δεν είναι εύκολη, δεν μπορεί να γίνει βιαστικά. Χρειάζεται όλων των ειδών τους πόρους. Τεχνογνωσία. Η Ελλάδα έχει πραγματικά κάτι τέτοιο; Αυτές οι πτήσεις φαντασίας ήταν πάντα ένα μέσο για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης μας. Ήταν προφανές για μένα ότι θα κλείσουν τις τράπεζες μας, αργά ή γρήγορα, ώστε να μας εκβιάσουν. Για μένα αυτό θα ήταν μια πράξη επιθετικότητας και εχθρότητας. Μια πράξη πολέμου.
Αυτή η ενωμένη Ευρώπη και το ευρώ έχουν δημιουργηθεί έτσι ώστε τα έθνη αυτής της ηπείρου, οι οποίοι βρίσκονταν τόσο συχνά σε πόλεμο, να έχουν ένα ειρηνικό μέλλον.
Είναι συναρπαστικό να δούμε μια Ευρώπη, διαφορετικών πολιτισμών και γλωσσών, να ενώνεται. Αλλά είναι τραγικό να βλέπει κανείς τα έθνη να οδηγούνται και πάλι εκτός αυτού λόγω ενιαίου νομίσματος.
Δεν υπάρχει διέξοδος από αυτό: πολλοί Γερμανοί βρίσκουν δύσκολο να καταστείλουν την οργή τους. Ρίχνουμε συνεχώς όλο και περισσότερα δισεκατομμύρια ευρώ στους Έλληνες, και το μόνο που κάνουν είναι να χαλαρώνουν στον ήλιο και να περνάνε καλά.
Ξέρω. Αυτά είναι τα κλισέ. Αλλά όλα ξεκίνησαν με ένα ψέμα.
Είμαι πρόθυμος να ακούσω την απάντησή σας.
Το 2008, η ελληνική κυβέρνηση στις μέρες του Κάρολου Παπούλια ενέκρινε νομοσχέδιο που επιτρέπει στο κράτος να δαπανήσει € 28 δισεκατομμύρια με μιας. Αλλά κανένας από αυτούς δεν πήγε να πληρώσει τους συνταξιούχους, τους υπαλλήλους ή τους εργαζόμενους. Ήταν ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα διάσωσης για τις τράπεζες. Και ως αποτέλεσμα το δημόσιο χρέος σχεδόν εξερράγη. Όλα τα προγράμματα αποκατάστασης που έκτοτε έχουν ξεκινήσει για την Ελλάδα, δεν είναι τίποτα περισσότερο από πακέτα διάσωσης των τραπεζών.
Μια στιγμή, εγώ …
Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω τη σκέψη μου , μην χάσω τον ειρμό μου! Τα πρωτοσέλιδα στις εφημερίδες πάντα λένε: «Περισσότερη οικονομική βοήθεια για τους Έλληνες» ή «Νέες ενέσεις ρευστότητας στην Αθήνα». Όταν θα έπρεπε αντί αυτών να διαβάσετε: « Οι τράπεζες παίρνουν τα χρήματα των φορολογουμένων και πάλι». Αφήστε με πια με τα χρήματά σας! Όλο αυτό δεν είναι τίποτα περισσότερο από βοήθεια στις BNP, Societe Generale και Deutsche Bank.
Πρόσφατα, ο αρχηγός του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, Σίγκμαρ Γκάμπριελ, δήλωσε: «Δεν θα επιτρέψουμε στους Γερμανούς εργοδότες και τις οικογένειές τους να πληρώσουν για τις υπερβολικές προεκλογικές υποσχέσεις της ελληνικής κυβέρνησης».
Αν ξέρατε τι έζησα εγώ με τον Γκάμπριελ Γαβριήλ, θα αισθανόσασταν ντροπή και αμηχανία γι ‘αυτόν.
Μιλάτε με γρίφους.
Αυτά ειναι όλα όσα μπορώ να σας πω: είχαμε μια πολύ μακρά συνομιλία στο γραφείο του στο Βερολίνο στις αρχές του έτους. Ήταν σαν να βρίσκονταν μεταξύ τους αδαλφοί. Δεν υπήρχε η παραμικρή υποψία οποιασδήποτε διαφοράς απόψεων. Ήταν φανταστικά, ακριβώς σαν να μιλούσα σε ένα μέλος του ΣΥΡΙΖΑ. Σε ένα σύντροφο. Και στη συνέχεια, λίγο αργότερα, διαπίστωσα ότι μας κακολογούσε. Απίστευτο. Και τι εννοεί «υπερβολικές προεκλογικές υποσχέσεις»; Το μόνο που είπαμε είναι ότι θέλουμε να ασχοληθούμε με όσα ήταν στην χειρότερη κατάσταση.
Και αποτύχατε να το κάνετε ακόμη κι αυτό.
Με συγχωρείτε?
Στην καλύτερη περίπτωση θα δίνατε στους φτωχούς μία ελεημοσύνη – αξίας 200 εκατομμυρίων ευρώ. Θα δίνατε, όμως, στους πλούσιους φορολογικές ελαφρύνσεις δεκάδων δισεκατομμυρίων και δεν θα αγγίζατε καν τα περιουσιακά στοιχεία της εκκλησίας, ούτε καν τα περίπου 200 δισεκατομμύρια ευρώ που βρίσκονται σε λογαριασμούς στην Ελβετία ή σε άλλα μέρη του εξωτερικού. Αυτά θα τα έλεγα αποτυχία, εσείς όχι;
Αυτά είναι σκουπίδια. Όποιος τα λέει αυτά είτε ψεύδεται ψέματα ή είναι κακά πληροφορημένος. Προσπαθήσαμε να εφαρμόσουμε ένα πρόγραμμα έκτακτης ανθρωπιστικής βοήθειας για τους φτωχούς – αλλά η τρόικα μας το απέκλεισε. Προσπαθήσαμε να αναλάβουμε δράση εναντίον των πλουσίων, των ολιγαρχών και των καρχαριών – που και αυτό μας το απέκλεισαν. Ζήτησα να με βοηθήσουν σχετικά με αυτά τα θέματα σε αυτά τα θέματα όσοι συνεργαζόμασταν στις διαπραγματεύσεις στο Βερολίνο, τις Βρυξέλλες και το Παρίσι. Αλλά αυτό δεν ήταν στο πρόγραμμα. Αντ ‘ αυτού, το Eurogroup μας είπε ανεπίσημα ότι δεν πρέπει να κάνουμε τίποτα με δική μας πρωτοβουλία. Αν το κάναμε, θα μας τιμωρούσαν. Δεν είχαμε την ευκαιρία. Παρ ‘όλα αυτά, όταν αναλάβαμε δράση κατά της ολιγαρχίας, η τρόικα απλώς τους προστάτεψε.
Δεν έχω ακούσει ποτέ για όλα αυτά. Αν αυτά που λέτε είναι αλήθεια, τότε …
Τι εννοείτε «Αν αυτό που λέτε είναι αλήθεια»; Είναι η αλήθεια. Από την αρχή ο στόχος ήταν να προκαλέσει την κατάρρευση ή την αναντροπή της κυβέρνησής.
Μιλάτε για μια χώρα στην Ευρώπη του 21ου αιώνα;
Ναι. Είχα μεγάλες προσδοκίες, όταν μπήκα για πρώτη φορά στην πολιτική. Στη συνέχεια, όμως η μεγάλη έκπληξη για μένα ήταν το πόσο λίγα λέει η έννοια της δημοκρατίας στους σημαντικότερους παίκτες του παιχνιδιού. Πόσο αδιάφοροι είναι για τις χειροπιαστές επιπτώσεις των πολιτικών τους. Όταν θέλησα να αντιμετωπίσω το θέμα στο Eurogroup, ο Ντάιζελμπουμ απλώς είσπε: «Εμείς δεν μιλάμε γι ‘αυτό. Είναι πάρα πολύ πολιτικά! ».
Ακούγεστε πικραμένος.
Όχι. Μέσα από αυτή την κρίση του ευρώ, το ερώτημα δεν είναι ποτέ η δομή της ευρωζώνης, που είναι ο λόγος για τον οποίο ό, τι έχει γίνει ασταθής. Το γεγονός ότι οι χώρες με πλεόνασμα αναγκάστηκαν να μπουν στο ζουρλομανδύα του κοινού νομίσματος με τις υπόλοιπες χώρες. Το μόνο που ακούνε όλοι είναι ότι οι τεμπέληδες μεσογειακοί λαοί ζούσαν πέρα από τις δυνατότητές τους και θα έπρεπε απλώς να είναι τόσο εργατικοί και λιτοί όσο οι Γερμανοί. Αυτό είναι το μάντρα (μόνιμα επαναλαμβανόμενη έκφραση)
Και ποιο είναι το λάθος σχετικά με αυτό που είπατε;
Όλα σχετίζονται με την ισορροπία των δυνάμεων. Ποιος ήταν υπεύθυνος για όλα αυτά τα δάνεια; Η BMW Τράπεζα. Η Τράπεζα της Mercedes-Benz. Προμηθευτείτε! Απολαύστε το! Εδώ το δάνειο σας, δεν χρειάζεστε τα δικά σας χρήματα! Αλλά κάθε απερίσκεπτος δανειολήπτης βρίσκεται αντιμέτωπος με έναν αδίστακτο δανειστή. Οι τραπεζίτες είχαν πλήρη επίγνωση του γεγονότος ότι έπαιρναν ένα τεράστιο ρίσκο – αλλά οδηγύνταν από την αχαλίνωτη απληστία.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, εκατοντάδες εμπειρογνώμονες, οικονομολόγοι και πολιτικοί ασχολήθηκαν με όσα χάνονται λόγω της Ελληνικής κρίσης, υποσχόμενοι επανειλημμένα την υπόσχεση ότι τα πράγματα θα πήγαιναν καλύτερα. Αλλά η κατάσταση είναι χειρότερη παρά ποτέ.
Το βασικό ερώτημα παραμένει: υπάρχουν οι δυνάμεις που πραγματικά ενδιαφέρονται για τον τερματισμό αυτής της κρίσης;
Με συγχωρείτε?
Αυτή είναι η κρίση του αιώνα, είναι πάρα πολύ καλή για να την αφήσουμε ανεκμετάλλευτη. Σωστά, από την αρχή, ο Σόιμπλε μου είπε ότι δεν μπορούσε πλέον να αντέξει οικονομικά το κράτος προνοίας μας. Με αυτή την έννοια, είναι φανερό ότι ξεδιάντροπα εκμεταλλεύονται την ανθρωπιστική καταστροφή. Χάρη σε αυτή την κρίση, μπορούν τώρα να εφαρμόσουν όλα αυτά τα επώδυνα πράγματα – μειώσεις μισθών, περικοπές συντάξεων, ιδιωτικοποιήσεις – που ποτέ δεν κέρδιζαν με αυτά ψήφους σε εκλογές.
Ειπώθηκε ότι ήσασταν τζογαδόρος και τυχοδιώκτης κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Ένας άνθρωπος που σπαταλούσε τον χρόνο.
Ναι, αυτό είναι ειπώθηκε. Ήταν ένας ψυχολογικός πόλεμος σε όλα τα επίπεδα. Όταν είχα μια εμπιστευτική συνομιλία με του Ντάιζελμπουμ ή με τον Σόιμπλε, ήμουν βέβαιος ότι τα στοιχεία της ιδιωτικής συνομιλίας θα εμφανίζονταν στο διαδίκτυο μέσα σε δέκα λεπτά, με μια μάλλον διαστρεβλωμένη μορφή, πολύ επιζήμια για μένα.
Είσαστε ένας άνθρωπος που κατασκευάζει θεωρίες συνωμοσίας.
Όχι.
Αλλά είσαστε ο «τα-ξέρω-όλα-όλα που νευριάζει τους ανθρώπους» – λαμπρός καθηγητής Βαρουφάκης.
Ω, αυτά είναι σκουπίδια. Αλλά το Eurogroup είναι αυτό που διαμορφώνει το μελλοντικό πρόσωπο της Ευρώπης, που λαμβάνει αποφάσεις που επηρεάζουν τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων. Πού και πώς θα συζητούσαμε σε περίπτωση που δεν υπήρχε;
Έχετε γίνει ποτέ επιθετικός σε μία από αυτές τις συναντήσεις;
Όχι, πάντα ήμουν ήρεμος. Ο τόνος σε αυτές τις συνεδριάσεις είναι συχνά αδέξιος, χονδροειδής και αγενής. Ο Σόιμπλε είναι γνωστό ότι μπορεί να πετάξει το γάντι και με έντονο τρόπο. Μία φορά ήμουν μάρτυρας στο ξεγύμνωμα του Πρόεδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι και εξευτέλισε τον Ντάιζελμπουμ σαν να τον καθαιρούσε εκείνος. Δεν ήταν όμορφο. Ποτέ δεν έκανε κάτι τέτοιο σε μένα, αντίθετα ήταν πάντα πολύ ευγενικός. Τον αγάπησα, μου αρέσει ο Βόλφγκανγκ. Και νομίζω ότι εκτιμά ιδιαίτερα τις γνώσεις μου. Ξέρει ακριβώς τι θέλει, και το έχει στο μυαλό του: μια αυταρχική Ευρώπη, μακριά από παρεμβάσεις. Φτάσαμε στο σημείο που του είπα ότι είχαμε εκλεγεί για να εφαρμόσουμε μια διαφορετική πολιτική. Είπε απλώς ότι δεν υπάρχουν συνθήκες που πρέπει να τηρούνται. Τον ρώτησα, αν, κατά συνέπεια, η βούληση του εκλογικού σώματος υπολογίζεται ή μήπως θα ήταν πιο τίμιο να αναστείλει τη δημοκρατία στις υπερχρεωμένες χώρες. Δεν μου απάντησε.
Μετανιώνετε τη μέρα που μπήκατε στην πολιτική;
Ναι και όχι. Ήμουν πάντα ένα πολιτικό πρόσωπο και αυτό έχει να κάνει με την οικογένειά μου. Ο πατέρας μου πέρασε τέσσερα χρόνια σε ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, επειδή αρνήθηκε να καταγγείλει τους κομμουνιστές.
Ήταν φιλελεύθερος, μεγάλωσε με το πνεύμα της Γαλλικής Επανάστασης. Ρουσσώ, Βολταίρος- αυτοί ήταν οι θεοί του. Η ελευθερία του πνεύματος είχε σημασία γι ‘αυτόν. Ο πατέρας μου, ο πιο φιλικός άνθρωπος στη γη, βασανίστηκε άγρια, ξανά και ξανά. Ένας θείος μου φυλακίστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο κατά τη διάρκεια της χούντας. Καταστάσεις όπως αυτές σε πολιτικοποιούν. Θέλετε να ακούσετε πόσο τρελός είναι αυτός ο κόσμος;
Σας ακούω…
Η μητέρα μου μισούσε τους αριστερούς. Την εποχή εκείνη ήταν μέλος μίας ριζοσπαστικής δεξιάς τρομοκρατικής οργάνωσης. Ένα από τα καθήκοντα της ήταν να κατασκοπεύσει τον πατέρα μου ως επικεφαλής του φοιτητικού σώματος της Αθήνας. Έτσι γνωρίστηκαν.
Έχετε δίκιο. Είναι τρελό.
Είναι. Και υπήρχε ένα άλλο πράγμα που με πολιτικοποίησε. Η μητέρα μου μιλούσε γερμανικά αρκετά καλά, και όταν ήμουν τριών χρονών άρχισα να μαθαίνω κι εγώ. Έτσι, από την ηλικία των έξι ετών, κατά τη διάρκεια της 7χρονης στρατιωτικής δικτατορίας, συνήθιζα να κρύβομαι κάτω από τις κουβέρτες με τους γονείς μου στις οκτώ – εννέα το βράδυ και κρυφά να ακούσμε εκπομπές στην Deutsche Welle. Ήταν ο σύνδεσμός μας με την ελευθερία. Έτσι έμαθα για πρώτη φορά τον Βίλυ Μπραντ. Κατά τη διάρκεια των μελαγχολικών χρόνιων της χούντας, περνούσαμε το καλοκαίρι στη νότια Γερμανία ή την Αυστρία – ήταν η σύντομη απόδραση μας από τη δικτατορία. Έτσι ήμουν πάντα πολιτικοποιημένος. Και όταν ήρθε η κρίση στην Ελλάδα το 2010, ασχολήθηκα με το γράψιμο άρθρων, χρονογραφήματων και στηλών.
Πώς ήταν η πρώτη μέρα στη δουλειά;
Μπήκα στο Υπουργείο και όλοι οι άλλοι είχαν φύγει, εκτός από μερικές γραμματείς. Δεν υπήρχαν φορητοί υπολογιστές, δεν υπήρχε διαδίκτυο, τίποτα. Οι προκάτοχοί μου τα είχαν αδειάσει. Κάθισα εκεί μόνος μου με το σακίδιο και τον υπολογιστή που είχα φέρει μαζί μου.
Αυτό είναι πολύ παράξενο.
Στη συνέχεια προχώρησε στην δημιουργία μίας μικρής, νέας, ιδιαίετρα δραστήριας ομάδας. Κατά τη διάρκεια των πρώτων συναντήσεων με την τρόικα, η ομάδα μου αποτελούνταν από έξι άτομα. Καθισμένοι απέναντί μας ήταν οι υπουργοί που ήθελαν να μας χωρίσουν και να ξεπουλήσουν τη χώρα μας στους επενδυτές. Και καθένας τους υποστηριζόταν από μία συσκευή μέσω της οποίας τους βοηθούσαν μέχρι και χίλια άτομα.
Καταριέστε τη μέρα που υποσχεθήκατε στον Τσίπρα ότι θα ήσασταν ένας από τους υπουργούς του;
Όχι, δεν το έκανα. Γιατί έπρεπε να πω «ναι». Ήταν καθήκον μου.
Και είχατε μία αποτυχία μέσα και έξω.
Δεν το πιστεύω. Νομίζω ότι για μια στιγμή ήμουν σε θέση να δείξω σε πολλούς ανθρώπους ότι υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις σε αυτή την άκαρδη και λανθασμένη πολιτική της λιτότητας.
Είσαστε υπέρμαχος της θεωρίας των παιγνίων. Αλλά ο Σόιμπλε, ως παλιός πραγματιστής σας ξεπέρασε.
Σε αυτό το παιχνίδι ήμουν γυμνός και αυτός ήταν βαριά οπλισμένος μονομάχος. Μπορείς να είσαι όσο έξυπνος θέλεις, αλλά αν ο αντίπαλός σου κάθεται σε ένα τανκ, ενώ εσύ στέκεσαι και το κοιτάς το μικρό σου όπλο, τότε ακόμα και τα ισχυρότερα επιχειρήματα δεν σε βοηθούν. Ο Σόιμπλε εκπροσωπεί τη Γερμανία και η Γερμανία είναι το εργοστάσιο που παρέχει ενέργεια στην Ευρώπη. Αυτό αποτελεί τη βασική δύναμη των επιχειρημάτων του. Όχι η σοφία.
Πιστεύετε ότι έχετε αφήσει το σημάδι σας στην ιστορία της ελληνικής πολιτικής σκηνής;
Μόνο ο χρόνος θα το δείξει. Η ιστορία συνεχίζεται. Τι θα συμβεί στη συνέχεια; Θα γίνουν εκλογές; Νομίζω ότι αυτό είναι αναπόφευκτο. Θα κομματιαστεί ο ΣΥΡΙΖΑ; Θα καταλήξουμε σε ταραχές ή θα βασιλεύσει μία σιωπηλή απελπισία; Τα πάντα είναι δυνατόν – επειδή πάρα πολλοί άνθρωποι είναι απογοητευμένοι.
Ακούγεστε απελπισμένος.
Ποτέ δεν είμαι απελπισμένος. Ξέρω ότι πολλοί άνθρωποι πήραν θάρρος από την πολιτική μου. Όταν τα σοβιετικά τανκς εισέβαλαν στην Πράγα, δεν κατέστρεψαν τη δίψα του λαού για ελευθερία. Η μάχη συνεχίζεται. Μόλις πρόσφατα επισκέφθηκα τη Γερμανία και αμέτρητοι άνθρωποι με πλησίασαν στο δρόμο, λέγοντας μου: «Εσείς μας έχετε δώσει το θάρρος να πιστεύουμε ότι μια καλύτερη Ευρώπη είναι εφικτή».
