Του Θάνου Τσίρου
Όσοι αναζητούν την αιτία παραγωγής του πρωτογενούς πλεονάσματος «μαμούθ» κατά τη διάρκεια του 2016 –είναι το υψηλότερο ποσοστό του ΑΕΠ τουλάχιστον από το 1995 οπότε μετριέται το πλεόνασμα με τις σύγχρονες μεθόδους ESA- θα πάρουν σαφή απάντηση αν κοιτάξουν τον κωδικό με τους φόρους.
Τα έσοδα της γενικής κυβέρνησης, από τα 84,82 δις. ευρώ το 2015, αυξήθηκαν το 2016, στα 87,473 δις. ευρώ ή από το 48,28% του ΑΕΠ στο 49,73%. Αυτή η αύξηση, προκλήθηκε κυρίως από τη μεταβολή στα φορολογικά έσοδα.
Εισπράχθηκαν δηλαδή περίπου 3,4 δις. ευρώ παραπάνω σε σχέση με το 2015 ή 1,7 δις. ευρώ πάνω από τον στόχο που είχε τεθεί για την περυσινή χρονιά
Τα στοιχεία της Γενικής Κυβέρνησης όπως είχαν ανακοινωθεί από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, ήταν σαφή: οι φόροι απέδωσαν το 2016 47,197 δις. ευρώ έναντι 43,779 δις. ευρώ το 2015.
Εισπράχθηκαν δηλαδή περίπου 3,4 δις. ευρώ παραπάνω σε σχέση με το 2015 ή 1,7 δις. ευρώ πάνω από τον στόχο που είχε τεθεί για την περυσινή χρονιά.
Με απλά λόγια: η κυβέρνηση έπεσε έξω κατά τουλάχιστον 1% του ΑΕΠ όσον αφορά στην εκτίμηση για την πορεία των φορολογικών εσόδων.
Ή πιο απλά ακόμη, σχεδόν όλα τα φορολογικά μέτρα που ελήφθησαν μέσα στο 2016 (αύξηση της παρακράτησης φόρου σε μισθωτούς και συνταξιούχους λόγω αύξησης της εισφοράς αλληλεγγύης αλλά και μείωσης του αφορολογήτου) πρακτικά ήταν αχρείαστα καθώς ο μνημονιακός στόχος θα μπορούσε όχι μόνο να επιτευχθεί αλλά και να υπερκαλυφθεί χωρίς αυτά.
Πιο απλά ακόμη, σχεδόν όλα τα φορολογικά μέτρα που ελήφθησαν μέσα στο 2016 πρακτικά ήταν αχρείαστα καθώς ο μνημονιακός στόχος θα μπορούσε όχι μόνο να επιτευχθεί αλλά και να υπερκαλυφθεί χωρίς αυτά
Στα στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ αποτυπώνεται και σημαντική μείωση των δαπανών συγκριτικά με το 2015. Οι δαπάνες της γενικής κυβέρνησης ανήλθαν στα 86,185 δις. ευρώ έναντι 95,247 δις. ευρώ το 2014. Πώς προέκυψε η τόση μεγάλη εξοικόνoμηση;
Ο σημαντικότερος λόγος είναι το γεγονός ότι δεν διατέθηκαν πόροι για τη χρηματοδότηση των τραπεζών όπως συνέβη το 2015. Τη συγκεκριμένη χρονιά, δόθηκαν 4,842 δις. ευρώ (σ.σ το ποσό είχε εκτιμηθεί πέρυσι σε πάνω από 7 δις. ευρώ αλλά διορθώθηκε στατιστικά ύστερα από συνεννόηση με την Eurostat) ενώ το 2016 έχει εγγραφεί ως δαπάνη μόνο το ποσό των 60 εκατ. ευρώ. Επίσης, το 2016 έγινε περικοπή των συντάξεων είτε μέσα από τη μείωση του ΕΚΑΣ, είτε μέσα από περικοπή των επικουρικών κλπ.
Στο ερώτημα τι έγιναν αυτά τα 6,9 δις. ευρώ του πρωτογενούς πλεονάσματος, η απάντηση είναι πολύ απλή: το μεγαλύτερο ποσό, διοχετεύτηκε για την αποπληρωμή των τόκων.
Αν αφαιρεθούν οι δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους, τότε απομένει ένα πλεόνασμα της τάξεως των 1,288 δις. ευρώ.
Πώς δημιουργήθηκε αυτό;
Κυρίως από το πλεόνασμα των ασφαλιστικών ταμείων το οποίο εκτιμήθηκε για το 2016 στα 2,042 δις. ευρώ έναντι ελλείμματος 608 εκατ. ευρώ που παρατηρήθηκε το 2015.
Φυσικά, αυτό το πλεόνασμα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στις μεταφορές πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Η κεντρική κυβέρνηση έκλεισε το 2016 με έλλειμμα 1,326 δις. ευρώ ενώ οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης παρουσίασαν πλεόνασμα 572 εκατ. ευρώ.
Η «χρυσή τομή» για χρέος – πλεονάσματα στην Ουάσινγκτον
Μία διευθέτηση για το ελληνικό χρέος και τα πλεονάσματα που να… βολεύει όλες τις πλευρές αναζητείται στην εαρινή Σύνοδο του ΔΝΤ στην Ουάσινγκτον, καθώς «ανάβει» η διαπραγμάτευση για να επιτευχθεί συμφωνία και να τελειώσει… αναίμακτα το ελληνικό δράμα της δεύτερης αξιολόγησης.
Η διαπραγμάτευση ξεκίνησε από χθες με τα απανωτά ραντεβού του Ευκλείδη Τσακαλώτου με τους επικεφαλής των δανειστών, ενώ ήδη από προχθές, κεντρικοί «παίκτες» της διαπραγμάτευσης έχουν αρχίσει να ανοίγουν τα χαρτιά τους: ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έφτασε στο σημείο να χαρακτηρίσει… πιο ρεαλιστικές τις εκτιμήσεις της Αθήνας από τις αντίστοιχες προβλέψεις του ΔΝΤ για την ελληνική οικονομία, ενώ η Κριστίν Λαγκάρντ ζήτησε… εφικτά πλεονάσματα, στέλνοντας το δικό της μήνυμα στο Βερολίνο.
Χρυσή τομή
Σε κάθε περίπτωση, όπως συνομολογούν κορυφαίες κυβερνητικές πηγές, η Αθήνα επιδιώκει μία συμφωνία η οποία να οδηγεί σε λύση και ταυτόχρονα να μην διαταράσσει την ισορροπία μεταξύ των δανειστών: μ’ άλλα λόγια, θα πρέπει το μεν Βερολίνο να μην αποκτήσει πολιτικό πρόβλημα μεσούσης της προεκλογικής εκστρατείας από τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος. Από την άλλη, τα μέτρα αυτά θα πρέπει να συγκεκριμενοποιηθούν με τέτοιον τρόπο, ώστε να «αρκούν» στο ΔΝΤ για να μην παρουσιάσει νέα εμπόδια στην διαπραγμάτευση. Και, το πλέον σημαντικό: θα πρέπει η συμφωνία για το ελληνικό χρέος να αποκαθιστά την διαχειρισιμότητά του προκειμένου να… ταιριάζει στα κριτήρια που έχει θέσει η ΕΚΤ, ώστε ο κεντρικός τραπεζίτης της Ευρωζώνης Μάριο Ντράγκι να δώσει το «πράσινο φως» για την ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Πέραν αυτών, θα πρέπει, όπως τονίζουν συνομιλητές του Ευκλείδη Τσακαλώτου, να πρόκειται για αποφάσεις και για μία «λύση» που θα επιτρέπουν στην Ελλάδα να βγει από την ασφυξία της λιτότητας: μ’ άλλα λόγια, ΔΝΤ, Βερολίνο αλλά και Αθήνα θα πρέπει να συμφωνήσουν ότι η Ελλάδα δε θα πρέπει να αναδεικνύει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 3,5% για περισσότερα από 2-3 χρόνια μετά την λήξη του προγράμματος…
Πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,9% του ΑΕΠ παρουσίασε η γενική κυβέρνηση το 2016, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ
Πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,9% του ΑΕΠ παρουσίασε η γενική κυβέρνηση το 2016, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.
Σημειώνεται ότι το μέγεθος αυτό αφορά στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, όπως μετράται από την ΕΛΣΤΑΤ και τη EUROSTAT και δεν σχετίζεται με το πλεόνασμα με βάση το πρόγραμμα προσαρμογής.
Υπενθυμίζεται ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανακοίνωσε μέσα στην εβδομάδα την εκτίμηση του ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 ήταν 3,3% του ΑΕΠ αναθεωρώντας επί τα βελτίω προηγούμενες προβλέψεις του.
Σημειώνεται επίσης ότι η μεγάλη αύξηση του πρωτογενούς πλεονάσματος ήρθε σε μία στιγμή κατά την οποία η ανάπτυξη ακόμα δεν έχει επιστρέψει στη χώρα και επιτεύχθηκε μόνο με τα σκληρά μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν διαδοχικά από το καλοκαίρι του 2015 μέχρι τον Ιανουάριο του 2017. Πριν καν δηλαδή εφαρμοστεί ο νόμος Κατρούγκαλου που «κατέκοψε» συντάξεις και εφάπαξ – αλλά και χωρίς να επιβληθούν καν τα επόμενα μέτρα που καλείται να ψηφίσει η Βουλή για το 2019-2020.
To τσουνάμι των φόρων «έχτισε» το πλεόνασμα μαμούθ για το 2016
