Ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσες προοπτικές για την ανάπτυξη της βιομηχανικής έρευνας στο Νότιο Αιγαίο, παρουσιάζει η προδημοσίευση της σχετικής δράσης που έγινε χθες και περιλαμβάνει χρηματοδοτήσεις και ενισχύσεις σχεδόν για όλους τους παραγωγικούς τομείς. Η προδημοσίευση, όπως έγινε χθες από το Υπουργείο Ανάπτυξης, δίνει τους γενικούς άξονες ανάπτυξης της δράσης υποστήριξης της βιομηχανικής έρευνας και της τεχνολογίας. Η «δημοκρατική» εξασφάλισε για τους αναγνώστες της το πλήρες κείμενο της προδημοσίευσης και παρουσιάζει τα πιο σημαντικά του στοιχεία, προκειμένου να ενημερωθούν οι εν δυνάμει ενδιαφερόμενοι επενδυτές.
Ειδικότερα, στόχος της δράσης είναι η υποστήριξη ερευνητικών έργων, που εκτελούνται από δυναμικές εγχώριες επιχειρήσεις με παραγωγική δραστηριότητα σε επιλεγμένους τομείς. Βασική επιδίωξη αποτελεί η προώθηση της καινοτομίας με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Αυτό θα γίνει μέσα από την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής αξίας. Απώτερος σκοπός είναι η δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της περιοχής μας και γενικότερα της χώρας ολόκληρης, στους επιλεγέντες τομείς.
Η συνολική δημόσια δαπάνη της δράσης ανέρχεται σε 30 εκ. € και ο συνολικός προϋπολογισμός της εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 45 εκ. €. Τα χρήματα που αναλογούν στο Νότιο Αιγαίο και στην Αττική, ανέρχονται συνολικά σε 13,5 εκατομμύρια ευρώ. Αναλυτικά η κατανομή της δημόσιας δαπάνης ανά κατηγορία περιφέρειας και θεματικό τομέα απεικονίζεται στον πίνακα που δημοσιεύει η δημοκρατική (1: Αγρο-διατροφή, 2: Υγεία και Φάρμακα, 3: Περιβάλλον και Βιώσιμη Ανάπτυξη, 4: Ενέργεια).
Τα όσα ακολουθούν αποτελούν τον πρώτο σχεδιασμό του Υπουργείου Ανάπτυξης. Ωστόσο, ο σχεδιασμός αυτός ελάχιστα θα διαφοροποιηθεί από το τελικό σχέδιο, καθώς η προδημοσίευση της όλης δράσης, στηρίχθηκε στις προτάσεις που υπέβαλαν οι ίδιοι οι φορείς.
Δικαιούχοι του προγράμματος, κατ’ επέκταση και των επιδοτήσεων, δεν είναι μόνο ερευνητικά κέντρα και πανεπιστημιακοί φορείς. Δικαιούχοι είναι και οι επιχειρηματίες εκείνοι που δραστηριοποιούνται στους κλάδους, που θα ευνοηθούν από τη συγκεκριμένη δράση.
Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να διαβάσουν το πλήρες κείμενο της «δημοκρατικής». Εδώ παρουσιάζονται σχεδόν όλες οι επιλέξιμες δραστηριότητες. Εφόσον το εργασιακό τους αντικείμενο είναι σχετικό με τα όσα παρουσιάζονται, τότε θα πρέπει να προετοιμαστούν, διότι πολύ σύντομα θα δημοσιευτεί η σχετική προκήρυξη και τότε θα πρέπει να είναι έτοιμοι για να υποβάλλουν τους φακέλους τους.
Αναλυτικά, οι προτεραιότητες στο πλαίσιο των οποίων θα ενισχυθούν προτάσεις στους τέσσερις θεματικούς τομείς που εστιάζεται η δράση είναι:
ΑΓΡΟ-ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Βελτίωση της ανταγωνιστικής θέσης των αγροτικών προϊόντων φυτικής, ζωικής παραγωγής στις διεθνείς αγορές. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από σειρά δράσεων που θα υποστηριχθούν χρηματοδοτικά και αφορούν μεταξύ των άλλων:
– Ανάδειξη και βελτίωση των μοναδικών χαρακτηριστικών των ελληνικών προϊόντων της πρωτογενούς παραγωγής με έμφαση στην ποιότητα και την ασφάλεια των προϊόντων.
– Ανάπτυξη μεθόδων & τεχνολογιών για τον έλεγχο της αυθεντικότητας (authentication) προϊόντων στόχων και ταυτοποίηση της γεωγραφικής προέλευσης εγχώριων αγροτικών προϊόντων με σύγχρονες τεχνικές.
– Διερεύνηση και προσθήκη της παραγωγής υδατοκαλλιεργειών με είδη που επιτρέπουν την εύκολη μεταποίηση και την πρόσβαση σε νέες αγορές.
– Βελτίωση της παραγωγικότητας της φυτικής, ζωικής και των υδατοκαλλιεργειών μέσω προγραμμάτων γενετικής επιλογής για την παραγωγή πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού, γόνου.
– Ανάπτυξη του ελληνικού θερμοκηπίου και συστημάτων υδροπονίας με την αξιοποίηση των βασικών τεχνολογιών εφαρμογής (ΤΠΕ, υλικά, μηχανολογία, νανοτεχνολογία κλπ.).
– Γεωργία ακριβείας στις συνθήκες της χώρας (κλίμα και επιχειρηματική οργάνωση παραγωγής).
– Ανάπτυξη ολοκληρωμένων ή/και βιολογικών συστημάτων παραγωγής και εκτροφής (π.χ. εκτροφή ακριβείας, βιολογική εκτροφή, πρότυπες μεθοδολογίες εκτροφής) στις συνθήκες της χώρας.
Σοβαρό ζητούμενο του προγράμματος θα είναι η βελτίωση της ανταγωνιστικής θέσης των ελληνικών μεταποιημένων προϊόντων στις διεθνείς αγορές. Για το λόγο αυτό θα χρηματοδοτηθούν, μεταξύ άλλων, δράσεις σχετικές με:
– Ανάδειξη και βελτίωση των μοναδικών χαρακτηριστικών των ελληνικών μεταποιημένων προϊόντων με έμφαση στην ποιότητα και την ασφάλεια των προϊόντων.
– Βελτίωση της ποιότητας και της διατηρησιμότητας καθώς και της ασφάλειας των τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων και των προϊόντων υδατοκαλλιεργειών, των ποτών και των ζωοτροφών με την ανάπτυξη και χρήση βελτιωμένων μεθοδολογιών ελέγχου.
– Ανάπτυξη και χρήση γρήγορων και χαμηλού κόστους μεθόδων ελέγχου (non-destructive, non-invasive) και ανίχνευσης βιολογικών, χημικών και φυσικών κινδύνων (όπως μόνιμοι οργανικοί επιμολυντές, βαρέα μέταλλα, perfluorinated compounds και τοξίνες) στα τρόφιμα και στη διατροφική αλυσίδα.
– Ανάπτυξη συσκευών, τεχνικών και συστημάτων διαχείρισης πληροφοριών που επιτρέπουν την άμεση παρακολούθηση και αξιολόγηση συγκεκριμένων ποιοτικών χαρακτηριστικών, των πρώτων υλών αλλά και επιμέρους διαφόρων σταδίων τους καθώς και των άμεσων αποφάσεων ώστε να εξασφαλίζεται η τελική ποιότητα και ασφάλεια των τροφών. Σύνδεση με το διαδίκτυο.
– Έρευνα για την ορθολογικότερη διαχείριση της τροφικής αλυσίδας (από το χωράφι στο πιάτο) με την αναβάθμιση των συστημάτων και εργαλείων για την ιχνηλασιμότητα, τη διασφάλιση της γνησιότητας των τροφίμων, την ταχεία και έγκαιρη εκτίμηση της ασφάλειας και ποιότητάς τους.
– Ανάπτυξη, παραγωγή και προώθηση στην αγορά νέων καινοτόμων προϊόντων με σύγχρονες μεθόδους παραγωγής που θα στηρίζονται σε παραδοσιακά προϊόντα της μεσογειακής διατροφής. Στρατηγικός στόχος είναι παλιά, ίσως και ξεχασμένα προϊόντα ή προϊόντα που παράγονται σε πολύ μικρή οικογενειακή κλίμακα, να αναπαραχθούν υπό τις νέες σύγχρονες τεχνολογικές συνθήκες και να προωθηθούν στις παγκόσμιες αγορές ως νέα.
– Αναγνώριση, απομόνωση και λειτουργικός χαρακτηρισμός βιο-δραστικών μορίων από φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά – θαλάσσιους οργανισμούς με φαρμακευτικό/ αρωματικό/ καλλυντικό ενδιαφέρον ή και ως πρόσθετα τροφίμων.
Η θεματική της Αγρο-διατροφής περιλαμβάνει επίσης αρκετές δράσεις που αφορούν στην ανάπτυξη και αύξηση της παραγωγικότητας στη μεταποίηση. Θα περιλαμβάνει και ένα κύκλο χρηματοδοτήσεων σχετικών με τη διαχείριση της παραγωγής.
Αυτό το κομμάτι θα περιλαμβάνει χρηματοδοτήσεις σχετικές με την:
– Ανάπτυξη και εφαρμογή σύγχρονων υπολογιστικών εργαλείων για τη βελτιστοποίηση των γραμμών επεξεργασίας των τροφίμων.
– Ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών επεξεργασίας (συμπεριλαμβανομένης της συσκευασίας) προϊόντων υδατοκαλλιέργειας, τροφίμων και ζωοτροφών, Έμφαση δίνεται στην ανάπτυξη και εφαρμογή νέων ήπιων μεθόδων επεξεργασίας, έξυπνης και ενεργού συσκευασίας. Συσκευασίες φιλικές προς το περιβάλλον (π.χ. βιοδιασπόμενες).
– Ανάπτυξη νέων τεχνικών συντήρησης των τροφίμων συμπεριλαμβανομένων της τεχνικής των εμποδίων και της ενεργούς συσκευασίας για τον έλεγχο παθογόνων και άλλων βακτηρίων.
– Βελτίωση του βαθμού απόδοσης και εφαρμογή τεχνικών εξοικονόμησης ενέργειας και νερού στη μεταποίηση με στόχο τη μείωση του κόστους παραγωγής, την εξοικονόμηση πόρων και τη διατήρηση του περιβάλλοντος.
– Ανάπτυξη και εφαρμογή τεχνολογιών για την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριπτόμενων υλικών από την αγροτική παραγωγή, τις υδατοκαλλιέργειες και τη μεταποίηση, όπως τεχνολογίες για ολοκληρωμένη αξιοποίηση αγροτικών προϊόντων, μηδενικής απόρριψης φυσικών πόρων διαχείρισης και αξιοποίησης στερεών υλών, νέες τεχνολογίες με σύνθεση διεργασιών.
ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ
Η προδημοσίευση του προγράμματος παρουσιάζει έναν αρκετά μακρύ κατάλογο δράσεων που θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν προκειμένου να επιτευχθεί η ανάπτυξη νέων, διεθνώς ανταγωνιστικών φαρμακευτικών προϊόντων και ιατρικών τεχνολογιών.
Στον κατάλογο αυτό περιλαμβάνονται δράσεις όπως:
– Ανάπτυξη νέων μορφών χορήγησης φαρμάκων και βελτιωμένη μορφοποίηση φαρμάκων.
– Συνδυασμοί φαρμάκων, συνδυασμοί τρόπου χορήγησης φαρμάκων.
– Ανάδειξη και επιβεβαίωση νέων θεραπευτικών στόχων (επαναστόχευση) και βιοδεικτών (προγνωστικών, διαγνωστικών και θεραπευτικών).
– Ανάπτυξη νέων φαρμάκων, εστιασμένες δραστηριότητες έρευνας στα πρώτα στάδια παραγωγής φαρμάκων (ανάπτυξη μικρών μορίων, φυσικών προϊόντων, αντισωμάτων, χημειοπληροφορική, in vitro δοκιμές, προκλινικές δοκιμές).
Σημαντικό κεφάλαιο για το συγκεκριμένο τομέα αποτελεί η ανάπτυξη διεθνώς ανταγωνιστικών προηγμένων συστημάτων, εφαρμογών και υπηρεσιών στο χώρο της υγείας.
Στο πλαίσιο αυτό θα χρηματοδοτηθούν δράσεις για την:
– Ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και εφαρμογών με ψηφιακό περιεχόμενο όπως κινητές εφαρμογές και βιοαισθητήρες (mobile health & biosensors) και ανάπτυξη εύχρηστων, διαγνωστικών μεθόδων.
– Βιο-απεικόνιση (Bio-imaging/ Biomedical imaging): Τεχνολογίες μη επεμβατικής απεικόνισης για την ανίχνευση, διάγνωση και παρακολούθηση νοσημάτων καθώς και μοριακών αλληλεπιδράσεων σε ζωντανά κύτταρα, ιστούς, όργανα και οργανισμούς με μεγάλη ακρίβεια και ευαισθησία. Μη επεμβατικές ή́ μικρό- επεμβατικές προσεγγίσεις και τεχνολογίες αποτελούν εξαιρετικά χρήσιμα εργαλεία τόσο στις συνήθεις διαγνωστικές εξετάσεις αλλά και στην βιο-ιατρική και μεταφραστική έρευνα όπου αξιοποιούνται και για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων.
– Ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών τηλεϊατρικής και εξειδικευμένων, καινοτόμων υπηρεσιών για τη φροντίδα ειδικών ομάδων του πληθυσμού, των ηλικιωμένων και την ενίσχυση του ιατρικού τουρισμού.
– Ανάπτυξη διεθνώς ανταγωνιστικών φαρμακευτικών προϊόντων και καλλυντικών βασισμένων στην εγχώρια χλωρίδα (αιθέρια έλαια & βότανα).
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ
ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Οι δράσεις που θα υποστηριχθούν από το πρόγραμμα και θα αφορούν στο περιβάλλον, θα πρέπει να επικεντρωθούν στο κομμάτι που έχει να κάνει με τη διαχείριση των πάσης φύσεως αποβλήτων και απορριμμάτων. Το πρόγραμμα, τόσο για το Νότιο Αιγαίο, όσο και για ολόκληρη την Ευρώπη, θέτει ως κορυφαίας σημασίας την ανάγκη περιφρούρησης του περιβάλλοντος από τα απόβλητα που θα προκαλέσει η ανάπτυξη.
Ετσι, προβλέπονται ενισχύσεις που αφορούν στη:
1. Διαχείριση Ελαστικών
Θα είναι ζητούμενο η παραγωγή νέων ελαστικών-Ανάκτηση χημικών ουσιών για τη σύνθεση νέων ελαστικών. Θα ζητείται επίσης η αύξηση του ποσοστού μηχανικής επεξεργασίας με στόχο την αξιοποίηση των μεταχειρισμένων ελαστικών σε τελικές εφαρμογές. Θα υποστηριχθεί η ανάπτυξη τεχνολογιών για θερμική επεξεργασία των ελαστικών (πυρόλυση και αεριοποίηση) και βελτιστοποίηση τους και η ανάπτυξη νέων μεθόδων για το μηχανικό διαχωρισμό των υλικών.
2. Στερεά Αστικά Απορρίμματα. Αυτά αποτελούν βασικό ζητούμενο, όχι μόνο για το συγκεκριμένο πρόγραμμα, αλλά και για πολλά άλλα προγράμματα που θα «τρέξουν» στη νέα προγραμματική περίοδο. Υπό το πρίσμα αυτό προβλέπονται χρηματοδοτήσεις για την:
– Ανάπτυξη μονάδων βιοσταθεροποίησης (βιοξήρανσης και κομποστοποίησης) και μονάδων αναερόβιας χώνευσης. Προώθηση επιδεικτικών μονάδων με δυνατότητα επέκτασης.
– Επέμβαση σε υφιστάμενες μονάδες μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας με σκοπό την βελτιστοποίηση του βαθμού ανάκτησης υλικών.
– Ανάπτυξη μονάδων παραγωγής υγρών βιοκαυσίμων. Έμφαση στην αξιοποίηση του βιοαποδομήσιμου κλάσματος για παραγωγή βιοκαυσίμων 2ης γενιάς (πχ. βιοαιθανόλη).
3. Σε ό,τι αφορά στη διαχείριση βιομηχανικών αποβλήτων, θα προβλεφθούν χρηματοδοτήσεις για την:
– Ανάπτυξη συστημάτων συλλογής, μεταφοράς και διάθεσης βιομηχανικών αποβλήτων.
– Ανάκτηση υλικών, επαναχρησιμοποίηση και ανάκτηση ενέργειας (εναλλακτικά καύσιμα).
– Επεξεργασία υπολειμμάτων τεμαχισμού (shredding) σε μονάδες επεξεργασίας μεταλλικών αποβλήτων ή αποβλήτων που περιέχουν μέταλλα (π.χ. ΟΤΚΖ, ΑΗΗΕ, καλώδια κλπ) με στόχο την ανάκτηση των περιεχομένων υπολειμμάτων μετάλλων.
– Διαχείριση επικίνδυνων και τοξικών αποβλήτων (βιομηχανικά και οικιακά).
4. Διαχείριση υγρών αποβλήτων
– Επαναχρησιμοποίηση υγρών αποβλήτων. Ανάπτυξη ώριμων τεχνολογιών παραγωγής καθαρού νερού για χρήση στη γεωργία.
– Αξιοποίηση υγρών αποβλήτων προς παραγωγή βιοκαυσίμων (βιουδρογόνου, βιοαερίου, βιοαιθανόλης, βιοντήζελ) και προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας μέσω μικροβιακών διεργασιών.
– Προεπεξεργασία και αξιοποίηση λυματολάσπης, αστικής και βιομηχανικής προελεύσεως.
5. Διαχείριση αγρό-κτηνοτροφικών αποβλήτων
– Ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών επεξεργασίας, μέσω της ανάπτυξης βιοδιυλιστηρίων για παραγωγή νέων προϊόντων.
– Διαχείριση αποβλήτων από ελαιουργεία-παραγωγή αντιοξειδωτικών και λοιπών ενώσεων σε συνδυασμό με την επεξεργασία αποβλήτων ελαιουργείων-Βιοδιυλιστηρία.
– Ανάπτυξη καινοτόμων, φθηνών και ενεργειακά αποδοτικών τεχνολογιών απορρύπανσης εδαφών και υπογείων υδάτων με πιλοτική εφαρμογή σε υποβαθμισμένες περιοχές.
ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Ο κλάδος της ενέργειας, όπως παρουσιάσθηκε χθες στην προδημοσίευση του προγράμματος βιομηχανικής έρευνας και ανάπτυξης, περιλαμβάνει σειρά δράσεων που θα αποτελέσουν την αιχμή του δόρατος τις πολιτικές που θα ακολουθηθούν μέχρι το έτος 2020. Αιχμή όλων είναι η ανάγκη για εξοικονόμηση ενέργειας και για το σκοπό αυτό θα χρηματοδοτηθούν:
– Έρευνα και ανάπτυξη για την παραγωγή νέων ή βελτιωμένων δομικών υλικών και συστημάτων κατασκευής για τον κτιριακό τομέα και για αστικές αναπλάσεις.
– Έρευνα και ανάπτυξη για την ενσωμάτωση βιοκλιματικών στοιχείων, τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας, τεχνολογιών συμπαραγωγής, παραγωγής (ηλεκτρισμός, θερμότητα, ψύξη) καθώς και τεχνολογιών ΑΠΕ σε υπάρχοντα και νέα κτήρια.
-Έρευνα και ανάπτυξη για τη βελτίωση της απόδοσης και τη μείωση του κόστους των συμβατικών συστημάτων θέρμανσης, ψύξης, φωτισμού, καθώς και των συστημάτων ηλιακού κλιματισμού και υβριδικών συστημάτων ψύξης και θέρμανσης. Επίσης ανάπτυξη βελτιστοποιημένων συστημάτων και μεθόδων ενεργειακής διαχείρισης.
Περίπου ίδια είναι η στόχευση και για τις δράσεις που αφορούν στην εξοικονόμηση ενέργειας για το γεωργικό τομέα.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών με εφαρμογή σε συστήματα ηλιακής ενέργειας και αυτό έχει ως στόχο την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής. Στο σκέλος αυτό θα χρηματοδοτηθεί οτιδήποτε αφορά στην παραγωγή φωτοβολταϊκών συστημάτων και άλλων συνδυαστικών μεθόδων παραγωγής και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.
